Zdrowy Białystok

ABC zażywania

Przed czy po jedzeniu? Rozgryzać czy brać w całości? Popijać wodą czy może herbatą? Pewnie nie raz zdarzyło ci się mieć takie wątpliwości. Sprawdź zatem jak prawidłowo zażywać lekarstwa.
Dopadło nas przeziębienie. Kupujemy kilka różnych ogólnodostępnych preparatów i nie zastanawiając się zbytnio łykamy: Gripex, Paracetamol, Aspirynę, witaminę C i… na „rozgrzanie” rozpuszczamy saszetkę Fervexu i wypijamy tuż przed snem. Jutro po chorobie nie będzie śladu. Czy oby na pewno?
- Niekontrolowane zażywanie leków, chociażby salicylanów (obecnych w większości tzw. preparatów „na przeziębienie”) może mieć bardzo groźne skutki dla zdrowia, a nawet życia, powodując krwawienie z przewodu pokarmowego. Natomiast przedawkowanie paracetamolu może prowadzić do ciężkiej niewydolności wątroby lub nerek - przestrzega doktor Anna Majewska, specjalista medycyny rodzinnej z Przychodni „Twój Lekarz Rodzinny” w Białymstoku. - Dlatego najważniejsze, by nie leczyć się „na własną rękę”, bez konsultacji z lekarzem, dłużej niż kilka dni. Dotyczy to też witamin, czy tak popularnych obecnie suplementów diety, które możemy kupić nie tylko w aptece, ale nawet w kioskach ruchu, czy w drogerii.
Okazuje się, że niektórzy, lecząc się sami, potrafią przyjąć w ciągu doby kilka, a czasem nawet kilkanaście preparatów zawierających tą samą substancję chemiczną. Nie wolno w sposób niekontrolowany łączyć leków, np. przyjmować paracetamolu, czy kwasu acetylosalicylowego jednocześnie z ibuprofenem. Są to tzw. NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), czyli leki tego samego rodzaju. Jeśli istnieje konieczność ich łączenia, można robić to tylko pod nadzorem lekarza i wyłącznie ze wskazań medycznych.
Kolejna uwaga dotyczy tego co jemy w trakcie terapii. Pokarm i napoje, mają bowiem duży wpływ na wchłanianie leków i mogą znacząco zmieniać ich działanie.
- Leki należy popijać wodą i tylko wodą. Kawa herbata, mleko, soki, nie wspominając już o ziołach, mogą istotnie nasilać lub osłabiać ich działanie. Dla przykładu: sok grejpfrutowy może zwiększyć stężenie leków w organizmie, dziurawiec może wchodzić w reakcje z kilkunastoma lekami (np. osłabiać działanie leków hormonalnych, antyarytmicznych, statyn, glikokortykosterydów, a także zmniejszyć absorpcję żelaza; natomiast nasilić działanie niektórych leków przeciwdepresyjnych). Z kolei zawarte w korze dębu salicylany mogą zwiększyć działanie NLPZ, a czosnek nasilić działanie leków przeciwkrzepliwych - tłumaczy specjalista.
Ważne jest też, by antybiotyków nie przyjmować razem z preparatami żelaza, wapnia czy węglem aktywowanym oraz pamiętać, że niektóre z nich osłabiają działanie leków antykoncepcyjnych.
- Antybiotyki niekorzystnie wpływają na naszą florę jelitową. Podczas ich zażywania i minimum tydzień później powinniśmy przyjmować probiotyki. Najlepiej stosować je ok. 2-3 godziny po zażyciu antybiotyku, lub godzinę przed. W przypadku, gdy przyjmowany przez nas preparat zawiera szczepy drożdżaka Sacharomyces boulardii, wówczas nie trzeba przestrzegać odstępu czasowego. Warto też pamiętać, że antybiotyki mogą zwiększać ryzyko grzybiczych infekcji miejsc intymnych u kobiet. U pacjentek z taką skłonnością należy dodatkowo stosować dopochwowe preparaty probiotyczne - mówi doktor Majewska.
Aby terapia była skuteczna i prawidłowo prowadzona, istotne znaczenie ma także pora przyjęcia leku oraz to czy musimy być na czczo, czy po posiłku.
- Kiedy lekarz zaleci, że lek należy przyjmować na czczo oznacza to, że należy go wziąć przynajmniej 12 godzin od ostatniego posiłku i co najmniej godzinę przed śniadaniem. Poza tym niektóre leki przyjęte z pokarmem po prostu gorzej się wchłaniają. Nie wolno też stosować leków w dawkach większych niż zlecił lekarz, a gdy przyjmujemy kilka różnych leków, zawsze ustalmy ze specjalistą kolejność ich połykania. A jeżeli otrzymamy zlecenie: nie rozgryzać, to należy się do tego stosować odpowiedzialnie. Lek taki bowiem posiada specjalną osłonkę, która „pilnuje”, by zaczął się on wchłaniać dopiero w jelicie cienkim, a nie w żołądku. Rozgryzione preparaty po trafieniu do żołądka są niszczone przez znajdujący się tam kwas solny i zupełnie „nie działają” - dodaje Anna Majewska.
Ostania uwaga dotyczy tego, by nie zmieniać samodzielnie dawkowania leków, szczególnie antybiotyków, które zwykle przyjmuje się co sześć, osiem lub 12 godzin. Choć bywa to kłopotliwe, szczególnie gdy jedną z dawek wypada przyjąć w nocy, nie wolno przerywać kuracji ani też wydłużać przerwy między dawkami. Sprzyja to bowiem rozwojowi bakterii, a może nawet doprowadzić do nawrotu choroby.
- Jeśli nie odczuwamy poprawy albo źle tolerujemy lek, powinniśmy skonsultować się z lekarzem. Zmodyfikuje on leczenie, zmieni dawkę, lub przepisze inny preparat. A jeśli zdarzy się, że z jakichś przyczyn nie będziemy mogli przyjąć jednej dawki leki, powinniśmy zażyć ją jak najszybciej i już od tego momentu ponownie liczyć czas do przyjęcia kolejne - wyjaśnia specjalista z Przychodni „Twój Lekarz Rodzinny”.
MB