Zdrowy Białystok

Gdzie wzrok nie sięga

Dobre przygotowanie pacjenta – to coś czego życzyłby sobie każdy lekarz wykonujący kolonoskopię. Czyste jelito grube skraca czas potrzebny do przeprowadzenia badania, a także pozwala uzyskać optymalny obraz, zidentyfikować zmiany patologiczne oraz bezpiecznie je usunąć.
Kolonoskopia to badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli jelita grubego za pomocą endoskopu. Ma ono na celu ocenę morfologiczną powierzchni błony śluzowej jelita.
- Wskazaniem do wykonania kolonoskopii są m.in.: niewyjaśnione krwawienia z jelita grubego, diagnostyka niedokrwistości, usuwanie polipów jelita grubego oraz nadzór po ich usunięciu, badania przesiewowe dla wczesnego wykrywania nowotworów jelita grubego, diagnostyka biegunki i innych zaburzeń czynności przewodu pokarmowego, ocena skuteczności leczenia oraz nadzór onkologiczny u chorych z chorobami zapalnymi jelita grubego (choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) - mówi dr n. med. Maciej Kralisz, specjalista gastroenterologii ze Specjalistycznego Centrum Gastrologii „Gastromed” w Białymstoku.
Kolonoskopia jest najważniejszym badaniem w profilaktyce raka jelita grubego, który przez wiele
lat może rozwijać się zupełnie bezobjawowo. Tylko wcześnie wykryty daje duże szanse na wyleczenie.
Szacuje się, że w Polsce żyje ok. 10 tys. osób z rakiem jelita grubego. Rozwija się on ze zmian określanych jako polipy. Profilaktyczna kolonoskopia pozwala odpowiednio wcześnie wykryć i usunąć łagodne zmiany, a przez to zapobiec rakowi jelita grubego.
- Kolonoskopia jest dobrze tolerowana przez pacjenta. W trakcie badania giętki aparat wprowadzany jest przez odbyt, wolno przesuwany do przodu, a następnie wzdłuż całego jelita grubego lub nawet do jelita cienkiego. Wycofując go ocenia się dokładnie wygląd i odchylenia od stanu prawidłowego. Na końcu aparatu umieszczona jest bowiem rejestrująca obraz mikrokamera o bardzo szerokim polu widzenia - 140 st. W razie potrzeby poprzez kanał biopsyjny w kolonoskopie wprowadza się odpowiednie narzędzia i bezboleśnie pobiera materiał do dalszych badań. Czas trwania badania jest zależny od warunków anatomicznych, reakcji pacjenta oraz stwierdzanych zmian. Przeciętnie trwa od 15 do 30 min. – wyjaśnia doktor Kralisz.
Najważniejszym czynnikiem decydującym o powodzeniu opisanego wyżej badania jest właściwe przygotowanie się do niego pacjenta. Przygotowanie to umożliwia jednocześnie szybsze i dokładniejsze wykonanie kolonoskopii.
- Poprzez jelito grube organizm usuwa zbędne resztki pokarmów w postaci kału. Oczyszczenie jelita do badania jest niezbędnym elementem poprawnej kolonoskopii. Pozwala na uzyskanie optymalnego obrazu błony śluzowej jelita, zidentyfikowanie zmian chorobowych i bezpieczne ich usunięcie. Z doświadczenia wiem, że proces przygotowania się pacjenta do badania stanowi jedną z głównych przeszkód właściwego przeprowadzenia kolonoskopii - mówi specjalista z Gastromedu.
Zatem jak przygotować się do kolonoskopii? Przede wszystkim trzeba należycie wypełnić wszystkie zalecenia lekarza, który to badanie będzie wykonywał.
- Przygotowania rozpoczyna się na ok. tydzień wcześniej. Wówczas nie powinno się jeść owoców i warzyw pestkowych, zwłaszcza tych z drobnymi pestkami oraz pieczywa z ziarnami. Chorzy na choroby przewlekłe mogące wpływać na przygotowanie do badania muszą wcześniej skontaktować się ze swoim lekarzem prowadzącym, aby indywidualnie ustalić szczegółowy plan postępowania.
W dniu poprzedzającym kolonoskopię można zjeść jedynie lekkie śniadanie i obiad w formie płynnej, a około godziny 16.00-17.00 powinno rozpocząć się zasadnicze przygotowanie do badania, czyli przyjmowanie specjalnego zleconego przez lekarza preparatu oczyszczającego jelito (Fortrans, Eziclen). Od momentu rozpoczęcia jego przyjmowania nie można już nic jeść. Powinno się jedynie pić niegazowaną wodę lub herbatę. Reakcją organizmu na przyjmowanie zaleconego roztworu będą liczne wypróżnienia, bowiem preparat musi „opróżnić” całe jelito, łącznie z trudną do oczyszczenia prawą częścią okrężnicy - wyjaśnia doktor Maciej Kralisz.
Wszystkie te działania są bardzo istotne, ponieważ mają na celu oczyszczenie wnętrza całego jelita grubego z treści kałowej. Jest to niezbędny warunek do przeprowadzenia wartościowego diagnostycznie badania endoskopowego.
- Pacjent musi być świadomy, że jest to kwestia bardzo ważna. Musi zrozumieć jak istotne jest przyjmowanie wszystkich zalecanych płynów i przestrzeganie wskazań dotyczących dawkowania. Jest to kluczowe dla udanego oczyszczenia jelita - dodaje specjalista gastroenterologii.
Bardzo istotną kwestią dotyczącą przygotowania do kolonoskopii są leki przyjmowane przez pacjentów na stałe. Bez względu na porę badania należy zażyć regularnie przyjmowane leki (szczególnie nasercowe i przeciwnadciśnieniowe) popijając je wodą. W przypadku cukrzycy trzeba wcześniej ustalić z nami lub diabetologiem odpowiednią porę badania i dawki leków, w tym insuliny. Należy też zwrócić szczególną uwagę na przyjmowane leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe. Niektóre z nich trzeba odstawić na ok. tydzień przed badaniem, a inne przejściowo zastąpić. Sposób przygotowania pacjentów zależy od rodzaju planowanej procedury endoskopowej, przyjmowanego leku oraz choroby podstawowej będącej przyczyną jego stosowania. Nieprzestrzeganie zaleceń lekarza jest niestety głównym czynnikiem warunkującym nieodpowiednie oczyszczenie jelita. Jego nieoptymalne przygotowanie do badania wiąże się z gorszym wykrywaniem zmian chorobowych oraz z koniecznością powtórnego badania. Jest to niestety zjawisko powszechne mające zły wpływ na jakość badania.
- Ponad 20% pacjentów, mimo, że nie chce się do tego przyznać, często zgłasza się na badanie nieodpowiednio przygotowana. Efektem jest niepełnowartościowe badanie i możliwe błędy w rozpoznaniu. Z doświadczenia wiem, że dobra współpraca pacjenta z lekarzem w dużej mierze wpływa na jego świadome i dobre przygotowanie do badania - dodaje doktor Kralisz.
Marzena Bęcłowicz