Zdrowy Białystok

Widać jak na dłoni

Schorzenia i urazy układu kostno-szkieletowego są obecnie coraz częstsze i stanowią duży problem kliniczny. Wczesne wykrycie zmian pozwala na szybkie i skuteczne leczenie, skraca czas terapii, a przez to przyśpiesza powrót do zdrowia i sprawności.
Wstępną metodą obrazowania w ortopedii są zdjęcia rentgenowskie. Są one jednak jedynie punktem wyjścia do dalszego postępowania diagnostycznego, bowiem współczesna diagnostyka układu ruchu opiera się na wielorzędowej tomografii komputerowej (TK) oraz wysokopolowym rezonansie magnetycznym (MR). Obie te metody pozwalają na dokładną ocenę wszystkich elementów układu kosto-mięśniowego, przy czym TK jest bardziej przydatna do oceny struktury kostnej, zaś MR lepiej obrazuje tkanki miękkie.
W diagnostyce ortopedycznej TK wykorzystywana jest najczęściej do oceny struktury kostnej wszystkich kości, co ma szczególne znaczenie w przypadku urazów, szczególnie kręgosłupa. Pozwala na dokładną ocenę lokalizacji i rozległości złamań, zwichnięć, przemieszczeń trzonów lub fragmentów kostnych do kanału kręgowego, co ma istotny wpływ na planowanie zabiegu operacyjnego. W przypadku cięższych urazów, tomografia umożliwia jednoczesną ocenę narządów klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy. W przypadku innych struktur kostnych, np. miednicy, TK wykorzystywana jest w wykrywaniu drobnych lub złożonych złamań, które są trudne lub wątpliwe do oceny na zdjęciach rtg; ponadto do diagnozy złamań zmęczeniowych i patologicznych; do wykrywania drobnych wolnych ciał stawowych, zwapnień i skostnień w obrębie tkanek miękkich. Badanie wykonywane jest też w ocenie wszelkich kostnych wad rozwojowych, wrodzonych skrzywień kręgosłupa i jest istotne przy planowaniu leczenia operacyjnego. TK odgrywa też znaczącą rolę w ocenie nacieków zapalnych, ropni, guzów kości, przerzutów, stopnia zaawansowania procesu nowotworowego, dając jednoczesną ocenę struktury kostnej oraz otaczających tkanek miękkich. Jest też alternatywą dla rezonansu - w przypadkach przeciwwskazań do jego wykonania. Wykorzystanie techniki obrazowania przestrzennego (3D) pozwala na uzyskanie obrazu trójwymiarowego, co daje lepszą ocenę samej kości, jej położenia w stawie oraz pokazuje całą anatomię kręgosłupa i miednicy. Metoda ta ma największe znaczenie u pacjentów z licznymi i złożonymi zmianami pourazowymi oraz ze współistnieniem złamań i zwichnięć. Najnowocześniejsze techniki obrazowania tzw. czynnościowe TK (4D-kinematic CT) pozwalają na ocenę czynnościową stawów, dając możliwość obserwacji stosunków anatomicznych w trakcie ruchu. Dzięki technikom redukcji artefaktów, w badaniu TK możliwa jest też ocena stawu i kości po wszczepieniu protezy metalowej lub po zaopatrzeniu ortopedycznym. Główną wadą TK jest stosowanie dość dużych dawek promieniowania rentgenowskiego, choć dzięki nowoczesnym technikom są one redukowane do niezbędnego minimum. Natomiast zaletą badania jest jego szybkość, gdyż trwa ono jedynie kilka - kilkanaście sekund, np. skaner 320-rzędowy pozwala na ocenę małego stawu w trakcie jednego, trwającego sekundę obrotu lampy.
Rezonans magnetyczny zrewolucjonizował diagnostykę w ortopedii, wypierając prawie całkowicie inwazyjne metody diagnostyczne, np. mielografię czy artroskopię. MR jest obecnie najlepszą i najbardziej dokładną metodą obrazowania, ze względu na doskonały kontrast tkanek miękkich, bardzo dużą rozdzielczość przestrzenną i możliwość wielopłaszczyznowych projekcji. W przypadku kręgosłupa, rezonans pozwala na ocenę kręgów, krążków międzykręgowych (tzw. dysków), światła kanału kręgowego, rdzenia i korzonków nerwowych oraz tkanek miękkich otaczających. Jest metodą z wyboru w diagnostyce dyskopatii, pozwalając na ocenę zmian degeneracyjnych krążka, uszkodzenia pierścienia włóknistego, stopnia przepukliny krążka czy tworzenia sekwestru (sytuacja, w której zawartość rozerwanego krążka wnika do kanału kręgowego uciskając worek opony rdzenia oraz rdzeń). Rezonans jako jedyna metoda umożliwia wykluczenie innych przyczyn bólów kręgosłupa takich jak guzy kanału kręgowego, wady wrodzone czy nacieki zapalne. MR jest jedyną techniką oceny rdzenia kręgowego po urazie u pacjentów z niedowładami oraz w przypadku braku zmian patologicznych w badaniu TK. Dzięki nowoczesnym sekwencjom daje możliwość wykrycia nawet drobnych ognisk krwotocznych, stłuczenia czy strefy obrzęku rdzenia. Wysokopolowy rezonans jest także znakomitą metodą oceny mięśni i wszelkich struktur wewnątrzstawowych (ścięgien, więzadeł, łąkotki, obrąbka stawowego, chrząstki stawowej). Za pomocą MR można badać wszystkie stawy, poczynając od tych największych jak staw kolanowy, biodrowy czy ramienny, poprzez łokciowy i skokowy do stawów nadgarstka oraz drobnych stawów rąk czy stóp. Badanie wykonane aparatem wysokopolowym pozwala na wykrycie wszelkich urazów, stłuczeń, złamań zmęczeniowych lub tzw. podchrzęstnych niewidocznych na zdjęciu rtg lub w TK, krwiaków i zmian obrzękowych w obrębie mięśni. Umożliwia też ocenę zmian przeciążeniowych, zwyrodnieniowych, zapalnych i nowotworowych. Wykrywa nawet najmniejsze ogniska martwicy chrzęstno-kostnej. MR jest najbardziej czułą metodą wykrywania zmian patologicznych w obrębie szpiku kostnego; co jest istotne we wczesnym okresie, gdy nie są one widoczne w żadnej innej z dostępnych metod diagnostycznych. Rezonans jest też szeroko stosowany w ocenie ortopedycznej pooperacyjnej, gdyż jest bezpieczny u pacjentów z wszczepionymi tytanowymi stabilizatorami w obrębie kręgosłupa, czy też u chorych po zabiegach artroskopowych.
dr n. med. Dorota Werel, zastępca dyrektora medycznego TMS Diagnostyka w Białymstoku, Fot. Toshiba

TMS Diagnostyka w Białymstoku dysponuje najlepszym w regionie sprzętem, który pozwala na obrazowanie zmian patologicznych w zakresie układu kostno-szkieletowego i mięśniowego. Aparat MR o natężeniu pola 3T i 320-rzędowy skaner TK w połączeniu z wieloletnim doświadczeniem zespołu TMS Diagnostyka, zapewniają jakość badań na najwyższym poziomie. Firma współpracuje ze wszystkimi najważniejszymi ośrodkami ortopedycznymi na Podlasiu, co gwarantuje optymalne wykonanie badań obrazowych pod kątem właściwego leczenia, zwłaszcza przed planowanymi operacjami.