Wczesna diagnoza drogą do sukcesu
- Środa, 26 sierpień 2015 20:57
Diagnozowanie dziecka pod kątem zaburzeń autystycznych, to nic innego jak sprawdzenie jak malec zachowuje się w środowisku, które jest dla niego znane, ale też w nowych sytuacjach i miejscach. O tym jakie zachowania dziecka powinny zaniepokoić rodziców oraz gdzie szukać pomocy opowie Jolanta Halicka, specjalista ds. wczesnego wykrywania autyzmu u dzieci z Niepublicznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 1 w Białymstoku.
Marzena Bęcłowicz: Jakie objawy w zachowaniu lub funkcjonowaniu mogą świadczyć o konieczności pogłębionej diagnostyki dziecka?
Jolanta Halicka: Według obecnie obowiązującej klasyfikacji medycznej w Europie, czyli ICD 10, do niepokojących objawów w funkcjonowaniu dziecka z cechami autystycznymi należą przede wszystkim: trudności w nawiązywaniu prawidłowych relacji z rówieśnikami oraz osobami dorosłymi, opóźniony rozwój mowy lub jej niewspółmierny do wieku dziecka rozwój, a także pojawiające się wszelkiego rodzaju formy stymulacji u dziecka, np.: oglądanie ciągle tych samych reklam telewizyjnych, granie na komórce, stymulacje twarzy, rąk, bazgranie tego samego wzoru bez końca, czy niespotykane preferencje żywieniowe, agresja skierowana na inne dzieci lub zachowania autoagresywne. Mogą wystąpić też nasilone trudności przy rozstaniu z rodzicami, czyli wzmożony lęk separacyjny, specyficzne, nieadekwatne do wieku życia fascynacje, na przykład cytrami czy literami.
M.B.: W jakim wieku można poddać dziecko diagnozie pod kątem zaburzeń autystycznych?
J.H.: Znane na świecie metody pozwalają na diagnozowanie zaburzeń autystycznych dzieci od pierwszego roku życia, a zagrożenie zaburzeniami ze spektrum autyzmu można stwierdzić już od szóstego miesiąca po narodzinach. Zazwyczaj wykrywanie objawów ze spektrum autyzmu wymaga odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. Jest to podyktowane przede wszystkim dyskretnością pierwszych niepokojących zachowań u dziecka. Warto więc monitorować rozwój dzieci z grup zwiększonego ryzyka, do których należą, co ciekawe, dzieci między innymi informatyków, programistów, czy konstruktorów lub – co bardziej oczywiste - dorosłych autystyków. I to właśnie w tej ostatniej grupie ryzyka obserwacją powinny być objęte wszystkie dzieci, nawet od piątego miesiąca życia. Oznacza to tyle, że każdy z rodziców powinien oszacować ryzyko występowania zachowań autystycznych i w porę poddać dziecko diagnozie.
M.B.: Jaki specjalista powinien „zbadać” dziecko pod kątem zaburzeń autystycznych? Czy nie powinna to być doświadczona pani ze żłobka lub z przedszkola, do którego uczęszcza dziecko? A może lekarz rodzinny?
J.H.: Osoby, które na co dzień zajmują się wychowywaniem, edukacją i dbaniem o zdrowie naszych dzieci mogą wskazywać rodzicom niepokojące zachowania lub opóźniony rozwój, którejś ze sfer rozwojowych, lecz diagnozę powinni stawiać wyłącznie specjaliści z poradni psychologiczno-pedagogicznych zatrudniających oprócz psychologów, także psychiatrów i neurologów. Trafna diagnoza, to diagnoza oparta na informacji, przede wszystkim, od rodziców, ale także od nauczycielki z przedszkola, opiekunki ze żłobka, czy lekarza rodzinnego. Zebranie takich informacji pozwala specjalistom na całościową ocenę umiejętności i zachowań dziecka.
M.B.: Czy takie badanie można wykonać w Białymstoku? Większość rodziców po diagnozę spektrum autyzmu dojeżdża do specjalistycznych ośrodków w Warszawie.
J.H.: Nie ma takiej potrzeby. W Białymstoku właśnie rusza ogólnopolski projekt „Badabada”, w ramach którego zakłada się bezpłatne przebadanie kilku tysięcy dzieci z województwa podlaskiego, pod kątem występowania ryzyka całościowych zaburzeń rozwojowych. Projekt jest realizowany przez naszą Poradnię we współpracy z warszawską Fundacją Synapsis.
M.B.: Co należy zrobić żeby skorzystać z programu „Badabada”?
J.H.: Umówić się na wizytę w poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której realizowany jest ów program, a następnie przejść specjalistyczne testy i badania. Każdy z rodziców może liczyć na ocenę rozwoju dziecka pod kątem ryzyka zaburzeń ze spektrum autyzmu wraz z wskazówkami do pracy w domu. O ile są ku temu wskazania, dziecko może być również objęte różnymi formami terapii. Warto pamiętać, że szybka interwencja we wczesnym stadium zaburzeń to szansa na zmniejszenie stopnia niepełnosprawności dziecka w przyszłości.
M.B.: Dziękuję za rozmowę.
Fot. Niepubliczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Białymstoku
