Zdrowy Białystok

Wybierz życie

Problem z uzależnieniem od substancji odurzających jest zjawiskiem masowym i dotyka coraz młodszą grupę wiekową. Niestety nie można dokładnie oszacować rozmiaru owego problemu, jednak z oficjalnych danych wynika, iż coraz więcej ludzi sięga po substancje alkoholowe i środki psychoaktywne.
Uzależnienie jest chorobą nieuleczalną i może doprowadzić do śmierci. Zmiany, które zachodzą w mózgu w trakcie odurzania, mają wpływ na zachowanie, myślenie, czucie, emocje. Nadużywanie środków psychoaktywnych negatywnie wpływa na pracę organizmu, zaburzając w nim układy: nerwowy, trawienny, krążenia, rozrodczy, oddechowy, immunologiczny, mięśniowo-szkieletowy. Pojawiają się także zmiany w osobowości i zachowaniu uzależnionego.
Początkowo osoby uzależnione leczono w szpitalach psychiatrycznych. Zamysł, by stworzyć dla nich oddzielną placówkę powstał na skutek słabej wyleczalności i skuteczności szpitali psychiatrycznych i stosowanych tam metod. Powstała wspólnota AA, która w założeniu miała pomagać osobom uzależnionym od alkoholu. Natomiast pierwszą na świecie placówką stawiającą sobie za cel pomoc narkomanom była wspólnota Synanon.
Obecne ośrodki terapii uzależnień pełnią funkcję wychowawczą i resocjalizacyjną. Miejsca te są początkowo schronieniem, które zaspokaja podstawowe potrzeby osoby uzależnionej (jedzenie, picie, dach nad głową). Są też często ucieczką od odpowiedzialności karnej, czy też przymusem prawnym. Jednak bez względu na to, dlaczego dana osoba znalazła się w ośrodku, najważniejsze jest, by odnalazła tam siebie i chciała wprowadzić zmiany w swoim życiu. Istotnym elementem terapii jest także zaakceptowanie swojej choroby i powiedzenie otwarcie - jestem uzależniony.
Mimo, iż większość ośrodków opiera się na podobnej pracy terapeutycznej, a cel każdego z nich jest ten sam, to zasady działania każdego trochę się od siebie różnią. Różnice te polegają głównie na organizacji dnia oraz czasu przeznaczonego na terapię, pracę i chwile dla siebie. Aby przybywać w placówce leczenia uzależnień, uzależniony musi dostosować się do panujących w niej zasad, tj. całkowita abstynencja narkotykowa, lekowa i alkoholowa, obowiązująca abstynencja seksualna między pacjentami, zakaz używania przemocy fizycznej i psychicznej wobec innych osób.
Rolą kadry w ośrodku terapii uzależnień jest nadzór nad jej prawidłowym funkcjonowaniem i baczna obserwacja pacjentów. Terapeuci prowadzą zajęcia grupowe, terapeutyczne oraz terapię indywidualną, dzięki czemu uzależniony może lepiej zrozumieć innych oraz siebie, ujrzeć swoje mocne i słabe strony, przepracować trudności w kontaktach interpersonalnych, pracować nad swoją asertywnością oraz radzeniem sobie z emocjami. Dzięki takim zajęciom osoby uzależnione dowiadują się, czym jest choroba, która ich dotknęła. Ma to istotny wpływ na późniejsze radzenie sobie w trudnych chwilach oraz w trakcie nawrotu choroby. Terapeuci objaśniają też, jaki wpływ wywarło nadużywanie różnych substancji psychoaktywnych na ich organizm, a także na całe życie, a również jak wiele stracili i ile mogą zyskać zmieniając dotychczasowy sposób funkcjonowania.
Początek drogi ku trzeźwości jest bardzo trudny. Osoby uzależnione borykają się z olbrzymim balastem. Podczas pracy terapeutycznej zaczynają dostrzegać ogrom poniesionych konsekwencji na skutek swoich działań oraz krzywdy jakie wyrządzili sobie i bliskim. Straty te są bardzo bolesne. Często zaczynają patrzeć na siebie jak na potwora, który nie powinien istnieć. Zadają sobie pytania: Kim jestem? Jaki jestem? Praca z osobami uzależnionymi nie polega tylko i wyłącznie na wyjaśnieniu na czym polega ta choroba i jak sobie z nią radzić, ale też na budowaniu tożsamości, świadomości siebie, akceptacji i podstawowych umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie.
Warunkiem niezbędnym w skutecznej terapii jest dobra relacja między pacjentem a terapeutą. Aby pacjent otworzył się, mówił o swoich problemach, trudnościach, uczuciach, musi czuć się bezpiecznie.
Ośrodek Przystań w Sokółce jest placówką krótkoterminową, gdyż nasz program terapeutyczny obejmuje siedem tygodni. Bywają sytuacje, iż ze względu na brak gotowości czy trudności,  jakie pojawiły się podczas pracy terapeutycznej, okres ten bywa modyfikowany na potrzeby mieszkańca. Zależy nam bowiem, by uzależnieni mogli poczuć się u nas bezpiecznie i komfortowo. Klimat w naszym Ośrodku jest typowo domowy i chcemy, by właśnie tak czuli się nasi podopieczni. Chcemy, aby pobyt u nas był wstępem do ich dalszej pracy nad sobą.
Aneta Lempart, pedagog, specjalista terapii uzależnień w procesie certyfikacji, Ośrodek Terapii Uzależnień Przystań w Sokółce
Fot. Ośrodek Terapii Uzależnień Przystań