Zdrowy Białystok

Borelioza jest uleczalna

Choroby odkleszczowe to coraz większe zagrożenie - także dla mieszkańców miast. Związane jest to z naszym stylem życia - wędrujemy po lasach, przebywamy na łąkach, w ogrodach czy parkach, gdzie narażeni jesteśmy na pokłucie przez kleszcze. W czasie wędrówek za miastem towarzyszą nam psy, które - podobnie jak ptaki - przenoszą te pajęczaki na tereny zurbanizowane. Na wzrost zapadalności na choroby odkleszczowe wpływa też ocieplenie klimatu.
Z raportu Państwowego Zakładu Higieny na temat boreliozy wynika, że w 2017 r. w Polsce zachorowało na nią 21.516 osób, w tym na Podlasiu 1.542. Należy jednak podkreślić, że w województwie podlaskim wskaźnik zapadalności na tę chorobę (liczba zachorowań na 100 tysięcy mieszkańców) jest ponad dwukrotnie wyższy niż na obszarze całego kraju (podlaskie – 130,1; Polska – 56,0). Niepokoić też muszą statystyki dotyczące zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu, na które w 2017 r., w podlaskim, zapadło 160 osób (dla porównania w całym kraju stwierdzono 282 zachorowania).
Borelioza (choroba z Lyme) jest najczęściej rozpoznawaną chorobą przenoszoną przez kleszcze. Do zakażenia dochodzi, gdy kleszcz będący nosicielem krętka Borrelia burgdorferi wgryzie się w skórę człowieka i zacznie ssać jego krew. Ważnym objawem wskazującym na boreliozę jest zmiana na skórze w postaci rumienia wędrującego, zaczynająca się od zaczerwienionej plamki wokół miejsca wkłucia kleszcza, która stopniowo przyjmuje kształt pierścieniowaty. Rumień (występuje u 50-80% zakażonych) zwykle pojawia się w ciągu pierwszego miesiąca od ukąszenia przez kleszcza. Niektóre objawy choroby z Lyme (osłabienie, gorączka lub stan podgorączkowy, bóle głowy, mięśni czy stawów) mogą być kojarzone z objawami grypy, co może opóźnić rozpoczęcie właściwej terapii.
- Jeśli dojdzie do ukąszenia przez kleszcza i pojawią się niepokojące objawy, przede wszystkim rumień wędrujący, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. W Lekarskiej Specjalistycznej Spółdzielni Pracy Eskulap w Białymstoku pracują wybitni specjaliści, którzy pomogą cierpiącym na choroby odkleszczowe. Ważne jest postawienie właściwej diagnozy i szybkie rozpoczęcie leczenia - przypomina dr Grzegorz Kucharewicz, prezes Zarządu LSSP Eskulap w Białymstoku.
Szybko zdiagnozowana borelioza jest chorobą wyleczalną. W procesie diagnostycznym, zwłaszcza jeśli objawy są niespecyficzne (na przykład grypopodobne), wykorzystuje się między innymi testy serologiczne, wykazujące obecność w surowicy krwi przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi w klasie IgM i IgG. Badań tych nie należy wykonywać wcześniej niż po upływie miesiąca od kontaktu z kleszczem. Trzeba też podkreślić, że nawet stwierdzenie obecności w surowicy krwi przeciwciał skierowanych przeciwko bakteriom wywołującym boreliozę, nie dowodzi czynnego procesu chorobowego. Dowodzi jedynie, iż pacjent miał kontakt z patogenem, ale nie wskazuje, kiedy to nastąpiło.
- Najkorzystniejsze z punktu widzenia pacjenta jest rozpoznanie boreliozy na etapie rumienia wędrującego. Pacjent, który zacznie przyjmować antybiotyki na tym etapie, z reguły przygodę z boreliozą na rumieniu kończy. Nie pojawiają się u niego inne postaci tej choroby, na przykład boreliozowe zapalenie stawów czy neuroborelioza – wskazuje prof. dr hab. n. med. Sławomir Pancewicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku, specjalista pracujący także w Spółdzielni Eskulap.
Jeśli rozwój infekcji nie zostanie powstrzymany na wczesnym etapie, to krętki Borrelia mogą rozprzestrzenić się w całym organizmie i atakować stawy, układ nerwowy oraz serce, powodując ostre stany zapalne, na przykład opon mózgowo-rdzeniowych. W terapii oprócz antybiotyków stosuje się wówczas dodatkowe leki. Niekiedy dochodzi jednak do trwałych uszkodzeń narządów ruchu lub układu nerwowego.
- Kleszcze przenoszą wiele różnych patogenów. Nowe metody diagnostyczne pozwalają zdiagnozować między innymi anaplazmozę, o której jeszcze 20 lat temu mówiono bardzo rzadko, czy babeszjozę - chorobę pierwotniakową, zwaną malarią północy. Nie istnieje szczepienie przeciwko boreliozie, anaplazmozie czy też babeszjozie, ale możemy stosować różne środki profilaktyczne. Natomiast przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu jest szczepionka. Do szczepienia się przeciwko tej chorobie zachęcamy nie tylko te osoby, które są zawodowo narażone na pokłucie przez kleszcze - mówi dr hab. n. med. Anna Moniuszko-Malinowska, adiunkt w białostockiej Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, specjalista przyjmujący pacjentów w spółdzielni Eskulap.
Kleszczowe zapalenie mózgu wywołują wirusy z rodziny Flaviviridae, przenoszone przez kleszcze z rodzaju Ixodes. W celu zapewnienia odporności stosuje się szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Szczepionka przeznaczona jest przede wszystkim dla osób przebywających stale lub okresowo na terenach endemicznego występowania wirusa. W Polsce są to tereny leśne północno-wschodniej części kraju, czyli między innymi Podlasie. Najlepszym przykładem skuteczności szczepień są leśnicy, których praktycznie nie hospitalizuje się z powodu kleszczowego zapalenia mózgu, od czasu wprowadzenia szczepień w tej grupie zawodowej. Warto więc zaszczepić się.
Eugeniusz Jarosik