Zdrowy Białystok

Powstały rekomendacje skutecznego wdrażania medycyny personalizowanej w Polsce

Aż 16 postulatów naprawy funkcjonowania medycyny personalizowanej w Polsce zaproponowała grupa ekspertów podczas VI Forum Medycyny Personalizowanej. Umożliwienie patologom zalecania badań molekularnych w wybranych jednostkach chorobowych, to tylko jedno z wielu możliwych rozwiązań.
22 kwietnia 2021 br. odbywało się VI międzynarodowe Forum Medycyny Personalizowanej, skupiające kluczowych ekspertów z Polski i Europy w zakresie wdrażania medycyny personalizowanej. Podczas dyskusji eksperci zgodzili się, iż rewolucyjny rozwój diagnostyki jest pochodną pojawiania się nowoczesnych technologii i terapii. System ochrony zdrowia oraz ustawodawcy muszą dotrzymywać kroku standardom, jakie narzucają nowoczesne terapie, aby oferować pacjentom optymalne leczenie.
Gotowość i przygotowanie systemów opieki do tej roli obrazuje Indeks Medycyny Personalizowanej 2020 FutureProofing Healthcare. W tym rankingu Polska zajmuje dopiero 26. pozycję na 34 analizowane kraje. Dyskusja ekspertów, która odbyła się podczas VI Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej, potwierdziła i rozszerzyła rekomendacje Polskiego Panelu Ekspertów Indeksów FutureProofing Healthcare, zwracające uwagę na konieczność reorganizacji systemu opieki w kierunku poszerzania dostępu do testów genetycznych oraz tworzenia i edukacji świadomych, kompetentnych kadr medycznych.
Rekomendacje ekspertów VI Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej
W ramach VI Forum Medycyny Personalizowanej grupa 19 polskich ekspertów opracowała szczegółowe rekomendacje w zakresie dostępu do badań i testów genetycznych. Wdrożenie rekomendacji ma na celu usprawnienie dostępu do diagnostyki molekularnej, danych medycznych czy optymalizację procesu interwencji medycznej. Rekomendacje dotyczą zmian systemowych, jakościowych i organizacyjnych, szczególnie w zakresie zaawansowanej diagnostyki genetycznej i molekularnej w nowotworach.
Rekomendacje jakościowe
- Opisanie zasady kontroli jakości.
- Wprowadzenie wymogu akredytacji ISO15189 dla podmiotów prowadzących diagnostykę molekularną chorób nowotworowych, niezależnie czy jest to pracownia molekularna w obrębie zakładu patomorfologii, czy medyczne laboratorium diagnostyczne.
Rekomendacje systemowe
- Rozszerzenie wykazu ICD-10 (zał. nr 7 Zarządzenia Prezesa NFZ) o brakujące rozpoznania, wskazane przez ekspertów.
- Dodanie kolejnego świadczenia do koszyka świadczeń gwarantowanych umożliwiającego finansowanie kompleksowych badań diagnostycznych genetycznych.
- Dofinansowanie sieci ośrodków akredytowanych do realizacji zaawansowanych badań diagnostycznych molekularnych w ramach środków pochodzących z Funduszu Medycznego.
- Podjęcie działań na rzecz zwiększenia liczby genetyków klinicznych i diagnostów laboratoryjnych, ze specjalizacją z laboratoryjnej genetyki medycznej.
- Utworzenie sieci onkologicznych poradni genetycznych.
Rekomendacje organizacyjne
- Dla wybranych rozpoznań onkologicznych wprowadzenie bezpośredniej możliwość wykonania badań na etapie rozpoznania patomorfologicznego.
- Opracowanie wytycznych/standardów, zgodnie z którymi patolodzy będą zlecać badania w określonych typach nowotworów.
- Opracowanie zasad współpracy specjalistów we wszystkich ośrodkach realizujących świadczenia onkologiczne.
- Opracowanie wytycznych w zakresie etapu choroby nowotworowej, etapu diagnostyki i terapii, na którym powinno być wykonane badanie diagnostyczne molekularne – ustalenie schematów diagnostycznych.
- Określenie sieci ośrodków akredytowanych do realizacji zaawansowanych badań diagnostycznych molekularnych.
- Dążenie do koordynacji/centralizacji leczenia na poziomie ośrodków wysokospecjalistycznych, bez pogorszenia dostępności do leczenia dla pacjenta (KSO).
- Wypracowanie modelu konsylium, w skład którego powinien wejść genetyk kliniczny i specjalista laboratoryjnej genetyki medycznej.
- Wprowadzenie wymogu raportowania wyniku badania molekularnego, czy wykryta mutacja jest wskazaniem do konsultacji genetycznej/diagnostyki w kierunku dziedzicznej predyspozycji.
- Zobligowanie lekarza, który przekazuje wynik badania genetycznego/molekularnego pacjentowi, wskazującego na możliwość dziedzicznej predyspozycji, do wystawienia skierowania do poradni genetycznej.
Powyższe rekomendacje zostaną przekazane na ręce Ministra Zdrowia.

Indeks Medycyny Personalizowanej 2020 FPHI oraz dostęp do badań genomowych w nowotworach
Indeks Medycyny Personalizowanej 2020 FutureProofing Healthcare pokazuje, jakie postępy w zakresie wdrażania medycyny personalizowanej poczyniło 31 państw z Europy oraz Turcja, Izrael i Kanada. Poddane ocenie zostały następujące parametry: Infrastruktura zdrowia, Infrastruktura e-zdrowia, Produkty i technologie medycznych oraz Usługi zdrowotne. Indeks wyraźnie wskazuje, że nie tylko Polska, ale także inne kraje, zarówno rządy jaki i społeczeństwa, nie są jeszcze w pełni przygotowane do korzystania z innowacji, jakie przynosi medycyna personalizowana. Na 100 możliwych punktów lider rankingu, Finlandia, otrzymał jedynie 73. Aż 19 państw nie przekroczyło natomiast pułapu 50 punktów. Na mapie medycyny personalizowanej Polska zajęła 26. miejsce, zdobywając 36 punktów. Najlepiej ocenionym miernikiem okazały się rejestry onkologiczne (1. miejsce), natomiast najsłabiej gotowość społeczeństwa do dzielenia się danymi (31. miejsce).
W mierniku dostępu do testów genetycznych w raku piesi (parametr Usługi Zdrowotne) widoczny jest jeszcze większy rozdźwięk między osiągnięciami badanych krajów. Aż dziesięć z nich, uzyskało maksymalną liczbę 100 punktów (m.in. Dania, Norwegia oraz Wielka Brytania, Czechy czy Węgry), podczas gdy Polska mimo 14 miejsca zdobyła jedynie 10 punktów, podobnie jak 19 innych państw (www.futureproofinghealthcare.com/poland-personalised-health-index#health-services).

VI Międzynarodowe Forum Medycyny Personalizowanej zorganizowane zostało przez Polską Koalicję Medycyny Personalizowanej oraz Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju. Partnerem wydarzenia było m.in. FutureProofing Healthcare.

W skład zespołu ekspertów weszli: prof. dr hab. n. med. Mariusz Bidziński, Narodowy Instytut Onkologii – PIB; prof. dr hab. med. Joanna Chorostowska-Wynimko, kierownik Zakładu Genetyki i Immunologii Klinicznej, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, Sekretarz Generalny Europejskiego Towarzystwa Chorób Płuc (ERS); dr hab. n. med. Beata Jagielska, Narodowy Instytut Onkologii – PIB; prof. dr hab. Andrzej Kochański, Konsultant Krajowy w dziedzinie genetyki klinicznej; dr hab. med. Artur Kowalik, prof. UJK, Świętokrzyskie Centrum Onkologii; prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski, Narodowy Instytut Onkologii – PIB, Krajowy Konsultant w dziedzinie onkologii klinicznej; prof. dr hab. n. med. Renata Langfort, Kierownik Zakładu Patomorfologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie; prof. dr hab. n. med. Iwona Ługowska, Narodowy Instytut Onkologii – PIB; dr hab. n. med. Adam Maciejczyk, Dyrektor Dolnośląskiego Centrum Onkologii, Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego; prof. dr hab. n. med. Andrzej Marszałek, Prezes Polskiego Towarzystwa Patologów,   Konsultant Krajowy w dziedzinie Patomorfologii; prof. dr hab. n. med. Radosław Mądry, SPP Poznań; dr Dorota Nowakowska, Narodowy Instytut Onkologii – PIB; prof. dr hab. n. med. Jerzy Ostrowski, Narodowy Instytut Onkologii – PIB; prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, Narodowy Instytut Onkologii – PIB, przewodniczący ds. Narodowej Strategii Onkologicznej; dr n. med. Andrzej Tysarowski, Narodowy Instytut Onkologii – PIB; prof. dr hab. n. med.  Bartosz Wasąg, Kierownik Katedry i Zakładu Biologii i Genetyki Medycznej, GUM; prof. dr hab. n.med. Małgorzata Wojciechowska-Oczko, Narodowy Instytut Onkologii - PIB, oddział w Gliwicach; dr n. med. Piotr Wójcik, Prezes Zarządu Oncogene Diagnostic Sp. z o.o.; prof. Magdalena Żabka, ANALITYKA Genetyka.