Zdrowy Białystok

Kropla życia

Krew jest źródłem sił życiowych, odżywia nasz organizm, zaopatruje wszystkie komórki organizmu w tlen, bez niej nie ma życia, nie ma nas…
Pomimo silnie rozwiniętych technologii medycznych krew niestety nadal nie posiada żadnego sztucznego zamiennika. Jak na razie ludzie są jej jedynymi producentami. Właśnie dzięki dobrej woli honorowych krwiodawców krew płynie szerokim strumieniem do najbardziej potrzebujących. Jest to najcenniejszy i najcudowniejszy lek darowany bezinteresownie drugiemu człowiekowi. Ty też możesz zostać dawcą krwi.
Niestety wiele osób boi się oddawać krew. Wydaje im się, że zabieg jest bolesny, że oddawanie krwi uzależnia oraz, że po zabiegu będą czuć się źle. Nic bardziej błędnego! Wszystkie te wątpliwości wynikają ze zwykłej ludzkiej niewiedzy. Kwestią najistotniejszą jest fakt, iż oddając krew nie ma ryzyka zarażenia się AIDS ani żadną inną chorobą zakaźną. Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa są w 100% wyposażone w sprzęt jednorazowego użytku. Natomiast badania przed oddaniem krwi mają na celu ochronę tych, dla których krew jest przeznaczona, czyli ludzi chorych. Zatem oddawanie krwi nie boli, nie uzależnia, a po samym zabiegu nie odczuwa się żadnych przykrych dolegliwości. Wiem, bo sama od wielu lat oddaję krew! Przybliżę więc Państwu jak mniej więcej wygląda wizyta w centrum krwiodawstwa.

Każdorazowo przed oddaniem krwi dawca wypełnia kwestionariusz, w którym odpowiada na ogólne pytania dotyczące jego stanu zdrowia i przebytych chorób oraz ma pobieraną próbkę krwi celem wykonania badań wstępnych. Następnie jest badany przez lekarza, który kwalifikuje go, lub nie do zabiegu. Po zakwalifikowaniu przez lekarza przyszły dawca otrzymuje lekkostrawny poczęstunek, a następnie przygotowuje się do pobrania krwi (przebiera w odzież ochronną i myje zgięcia łokciowe). Przed pobraniem sprawdzana jest jeszcze raz tożsamość dawcy oraz rodzaj donacji (pobrania) do jakiej został zakwalifikowany przez lekarza. Najczęstszym rodzajem donacji jest pobranie krwi pełnej. Standardowo pobiera się 450ml, a zabieg taki trwa kilka minut. Obecnie krew pełną można pobierać od kobiet nie częściej niż cztery razy do roku, od mężczyzn - sześć razy, minimalna przerwa między donacjami nie może być krótsza niż osiem tygodni. Oprócz pobierania krwi pełnej można pobierać osocze lub tylko poszczególne rodzaje komórek krwi: płytki, krwinki białe. Do przeprowadzenia tego typu zabiegów wykorzystuje się specjalne urządzenia zwane separatorami osoczowymi lub komórkowymi. Pobranie osocza polega na rozdzieleniu pobranej wstępnie krwi pełnej na część komórkową i osoczową. Część komórkowa zwracana jest do żyły dawcy. Zwykle podczas zabiegu pobiera się ok. 600ml osocza. W związku z tym, że ponad 90% osocza składa się z wody, na zakończenie wyrównawczo przetacza się dawcy roztwór soli fizjologicznej. Specyfika zabiegu wpływa na jego czas, który wynosi zwykle ok. 30-40min. Osocze pobiera się nie częściej niż co dwa tygodnie. Od jednego dawcy można pobrać w ciągu roku nie więcej niż 25l osocza. Po oddaniu krwi pełnej osocze można oddać już po miesiącu.
Każdy dawca podczas donacji może zrezygnować z oddawania krwi, a po oddaniu może przekazać informację, że krew którą oddał nie nadaje się do przetoczenia. Po zakończeniu pobierania zabezpiecza się miejsce wkłucia przed krwawieniem, a dawca pozostaje kilka minut w pozycji półleżącej, a następnie siedzącej. W trakcie zabiegu i po jego zakończeniu dawca jest pod opieką przeszkolonego personelu medycznego.
Zgodnie z ustawą o publicznej służbie krwi z 22.08.1997r. i rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 14.09.1998r. honorowym dawcom krwi przysługują odznaki: III stopnia - kobietom po oddaniu 5l krwi, mężczyznom po oddaniu 6l krwi; II stopnia - kobietom po oddaniu 10l krwi, mężczyznom po oddaniu 12l krwi; I stopnia - kobietom po oddaniu 15l krwi, mężczyznom po oddaniu 18l krwi. Odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” przysługuje osobom, które oddały 20l krwi, odznaczenie to przyznawane jest przez Ministra Zdrowia. Ponadto krwiodawcom w naszym mieście przysługuje bezpłatny bilet na przejazdy wszystkimi liniami komunikacji miejskiej - kobietom po oddaniu 15l krwi, mężczyznom - po oddaniu 18l krwi.
Honorowym dawcom przysługuje też zwolnienie z pracy w dniu, w którym oddają krew oraz na czas okresowego badania lekarskiego, posiłek regeneracyjny (herbata, kawa, czekolady), wyniki wykonanych badań. Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi (III, II i I stopnia) przysługują uprawnienia do korzystania poza kolejnością z ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i aptek. Dla przykładu, ze kierowaniem od lekarza rodzinnego do specjalisty np. kardiologa omijamy wielotygodniowe, czy nawet wielomiesięczne kolejki i powinniśmy być przyjęci na bieżąco.
Honorowi krwiodawcy mogą również odliczać wartość oddanej krwi od dochodu w corocznym rozliczeniu z urzędem skarbowym. Przekazanie krwi można uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym w granicach limitu przewidzianego dla darowizn. Zasłużony honorowy dawca jest też uprawniony do zniżki na leki znajdujące się na liście leków refundowanych, a także do bezpłatnego przydziału leków krwiotwórczych.
Wszystkie placówki służby krwi zapewniają anonimowość dawcy.
I na koniec kwestia najważniejsza - wielka osobista satysfakcja ze spełnienia dobrego uczynku i okazania pomocy potrzebującym. W końcu nie każdy ma okazję przyczyniać się na co dzień do ratowania ludzkiego życia!
Marzena Bęcłowicz

dr Agnieszka Żebrowska, RCKiK w Białymstoku
Krwiodawcą może zostać każda zdrowa osoba w wieku od 18 do 65 lat. Wystarczy, że zgłosi się do nas posiadając przy sobie dokument tożsamości ze zdjęciem. Jeśli ktoś nie jest pewny swego stanu zdrowia, nie musi się obawiać, lekarz z centrum krwiodawstwa bada każdą osobę przed oddaniem krwi. To kolejna zaleta bycia dawcą, osoba taka jest pod bieżącą kontrolą lekarską. Krew można oddać nawet wtedy, gdy przyjmuje się witaminy, leki antykoncepcyjne oraz hormonalne w okresie klimakterium. Jeżeli stosuje się inne, najlepiej jest telefonicznie zasięgnąć informacji w naszym centrum. Na naszej stronie internetowej zamieszczamy na bieżąco informacje o stanie Banku Krwi. W przypadku, gdy pilnie potrzebujemy krwi konkretnej grupy dzwonimy do naszych dawców, lub powiadamiamy ich listownie.

Fot. Sebastian Rutkowski