Zdrowy Białystok

Zmyj problem z głowy

Włosy to istotny atrybut urody, zwłaszcza kobiecej. Pełnię swoich blasków mogą pokazać jednak tylko wtedy, gdy są zupełnie zdrowe. Łupież owłosionej skóry głowy to uciążliwy i nieprzyjemny problem. Podpowiadamy, jak sobie z nim radzić.
Łupież zwykły jest jednym z najczęstszych schorzeń, występuje u ok. 50% ludzi, głównie u mężczyzn między 20 a 40 rokiem życia. Jego objawem są drobne łuski na owłosionej skórze głowy. Może mieć różne nasilenie ? od ledwo zauważalnego, drobnopłatowego złuszczania, aż do powstania nawarstwionych, grubych i tłustych łusek. Łuski mogą mieć kolor biały lub szary, a przy towarzyszącym łojotoku, nawet żółtawy.
Fizjologicznie martwe komórki naskórka ulegają regularnemu złuszczaniu, nie tworząc widocznych skupisk na powierzchni skóry. Mówimy wtedy o braku łupieżu. Natomiast schorzenie powstaje w wyniku przyspieszonego mnożenia się komórek warstwy podstawnej i co za tym idzie, przyspieszonego przechodzenia większej ilości komórek do warstwy rogowej z zachowanymi resztkowymi jądrami, co w obrazie histopatologicznym widoczne jest pod postacią parakeratozy (rogowacenia). Złuszczające się komórki wykazują tendencję do gromadzenia się w większe skupiska. Zmianom tym może towarzyszyć wyraźny stan zapalny objawiający się zaczerwienieniem, sączeniem, czasem połączonym z bardzo uporczywym świądem. Objawy te wskazują na rozwijające się łojotokowe zapalenie skóry, które nie leczone może doprowadzić do znacznego przerzedzenia włosów.
Czynnikiem wywołującym łupież i łojotokowe zapalenie skóry jest najprawdopodobniej grzyb drożdżopodobny o nazwie Malessezia furfur. Jego obecność stwierdza się u ok. 46% osób ze zdrową skórą głowy, u 74% osób z łupieżem i aż u 83% osób z łojotokowym zapaleniem skóry głowy. Objawy chorobowe zwykle ustępują po zastosowaniu leków przeciwgrzybiczych.
Malessezia furfur stanowią składnik normalnej mikroflory skóry i mieszków włosowych, zwłaszcza w okolicach o zwiększonej ilości lipidów. W sprzyjających warunkach, takich jak wysoka temperatura i wilgotność powietrza, łojotok, nadmierna potliwość dochodzi do ich wzmożonego rozrostu. Największą liczbę grzybów Malessezia farfur stwierdza się w okolicach łojotokowych, czyli na owłosionej skórze głowy, twarzy i górnej części tułowia. Część badaczy uważa, że czynnikiem sprzyjającym ich rozwojowi jest zaleganie łoju na powierzchni skóry. U osób z łojotokowym zapaleniem skóry stwierdzano zmiany w składzie lipidów powierzchniowych: zmniejszenie stężenia wolnych kwasów tłuszczowych oraz zwiększenie stężenia trójglicerydów.
Duże znaczenie mają również czynniki hormonalne, które wpływają bezpośrednio na produkcję łoju. U osób z łojotokowym zapaleniem skóry wykazano większe stężenie lipidów skóry. Za rozwój gruczołów łojowych odpowiedzialne są androgeny i dlatego nie obserwujemy łojotokowego zapalenia skóry u dzieci między 1-12 rokiem życia. Hormonalnie zależne zmiany w składzie łoju mogą być czynnikiem sprzyjającym nadmiernemu rozwojowi grzybów.
Jednak dokładny mechanizm powstawania łupieżu nie został do końca wyjaśniony. Nie wiadomo, czy zaburzenia w wydzielaniu łoju są przyczyną sprzyjającą rozwojowi Malessezia furfur, czy skutkiem.
Osoby cierpiące na łojotok często myją włosy. Należy pamiętać o tym, że nie wszystkie szampony mogą być stosowane codziennie. Częstym błędem jest codzienne używanie szamponów odtłuszczających i przeciwłupieżowych, które zawierają silnie wysuszające substancje. W efekcie doprowadza to do przesuszenia skóry i włosów oraz do powstania łupieżu suchego. U osób ze skórą szczególnie wrażliwą na środki myjące mogą powstawać podrażnienia objawiające się świądem, stanem zapalnym, nadmiernym złuszczaniem, powstawaniem rumienia, a nawet zmian sączących. Dlatego lecznicze szampony przeciwłupieżowe stosuje się zwykle 2-3 razy w tygodniu, naprzemiennie z łagodnymi szamponami przeznaczonymi do codziennej pielęgnacji.
W leczeniu łupieżu o niewielkim nasileniu zwykle wystarcza stosowanie leczniczych szamponów przeciwgrzybiczych i przeciwłupieżowych. W leczeniu bardziej nasilonych zmian łojotokowego zapalenia skóry, konieczne jest stosowanie oprócz szamponów leczniczych również preparatów przeciwgrzybiczych, przeciwłojotokowych i złuszczających. W szczególnie opornych na leczenie zewnętrzne przypadkach, wskazane jest doustne podawanie ketokonazolu, który uważany jest za najbardziej skuteczny z leków.
Tylko dzięki starannej pielęgnacji oraz odpowiedniemu doborowi kosmetyków, jesteśmy w stanie zapewnić naszym włosom świetlaną przyszłość. Zdrowe włosy to piękne włosy, a piękne włosy to większa pewność siebie i lepsze samopoczucie. Cieszmy się naszymi włosami i eksperymentujmy z ich wyglądem.
dr n. med. Anna Pura-Rynasiewicz, dermatolog

Fot. Barbara Klem