Rak jelita grubego – objawy, przyczyny, diagnostyka
- Środa, 19 kwiecień 2023 09:50
Marzec jest miesiącem Świadomości Raka Jelita Grubego. Jednak warto mówić o nim także w kolejnych miesiącach, gdyż jest on trzecim co do częstości występowania nowotworem złośliwym u mężczyzn i drugim, na który chorują kobiety.
Rak jelita grubego jest jednym z najbardziej podstępnych nowotworów, ponieważ może rozwijać się przez wiele lat nie dając żadnych objawów, co sprawia, że często chorzy zgłaszają się do lekarza zbyt późno.
Do grupy nowotworów jelita grubego zalicza się nowotwory okrężnicy, zgięcia esiczo-odbytniczego oraz odbytnicy. Należy wyodrębnić dwie grupy nowotworów jelita grubego: sporadyczne - niezwiązane z obciążeniem genetycznym oraz rodzinne - będące następstwem zmian zachodzących w genomie komórki, dotyczące mutacji w genach hMSH, hMLH1, PMS1 oraz w genach odpowiedzialnych za naprawę uszkodzonego DNA.
Zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory jelita grubego dotyczy zarówno osób w rodzinach, w których występowała ta choroba, ale również osób chorujących na chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelit, z polipami w jelicie grubym, a także osób otyłych i palących papierosy.
Do najczęstszych objawów nowotworów jelita grubego należą: różnego rodzaju bóle brzucha, ogólne osłabienie, zmiana rytmu wypróżnień, krew w stolcu, niedokrwistość bez innych objawów ze strony przewodu pokarmowego, a także utrata masy ciała.
Ważna jest więc profilaktyka oraz regularne badania kontrolne, pozwalające wykryć nowotwór we wczesnym stadium - zwiększając tym samym szanse na wyleczenie. Nie bez znaczenia jest też unikanie czynników zwiększających ryzyko zachorowania, tj. niewłaściwa dieta, otyłość, mała aktywność fizyczna. „Złotym standardem” jest modyfikacja stylu życia polegająca przede wszystkim na utrzymaniu prawidłowej masy ciała, zdrowym odżywianiu się, a także regularnej aktywności fizycznej.
Rozpoznanie nowotworów jelita grubego opiera się na badaniu podmiotowym, fizykalnym oraz badaniach dodatkowych. Wśród badań możemy wyróżnić: per rectum oraz endoskopowe (rektoskopia, fiberosigmoidoskopia i kolonoskopia). Jeśli chodzi o badania laboratoryjne, to ważne jest oznaczenie stężenia tzw. markerów nowotworowych, antygenu karcinoembrionalnego (CEA), antygenu 19-9, oraz wykonanie badania na obecność krwi utajonej w kale, a także podstawowej morfologii.
Paweł Kitlas, Agnieszka Zakrzeska, WSMed Białystok
