Kolonoskopia - w profilaktyce nowotworu jelita grubego
- Środa, 20 kwiecień 2022 14:46
Rak jelita grubego jest drugim (po raku piersi i raku płuca) pod względem zachorowalności nowotworem złośliwym występującym wśród Polaków. I niestety jest ciągle zbyt późno wykrywany. Marzec jest miesiącem świadomości raka jelita grubego. Choć miesiąc ten mamy za sobą, na profilaktykę oraz edukację w tej kwestii nigdy nie jest za późno.
Na początek statystyki. Niestety – przerażające! Rocznie, w Europie diagnozuje się 400 tys. nowych zachorowań na raka jelita grubego, a ponad 200 tys. chorych umiera z powodu tej choroby. Jeśli chodzi o Polskę, to nowotwór jelita grubego rozpoznaje się co roku u ok. 19 tys. osób. To jeszcze nie wszystko! Pod względem efektów leczenia tej choroby, zajmujemy jedno z ostatnich miejsc w Europie. Tylko 13% naszego społeczeństwa ma świadomość zagrożenia rakiem jelita grubego. Ponad 80% nie ma pojęcia o badaniach przesiewowych oraz nie zgłasza dolegliwości lekarzowi. Powód? Aż 77% Polaków uważa tę chorobę za zbyt wstydliwą, by o niej mówić.
Liczy się czas
Rak jelita grubego rozwija się najczęściej w okrężnicy i odbytnicy, ale może być też umiejscowiony w każdej części tego jelita. W stadium zaawansowanym tworzy przerzuty - głównie do wątroby, ale też do płuc, jajników, nadnerczy, mózgu i kości.
- Rak jelita grubego rozwija się nie dając początkowo żadnych objawów, co czyni go wyjątkowo niebezpiecznym. W jego leczeniu najważniejszy jest czas. Wykrycie go w pierwszym stadium rozwoju sprawia, że wyleczalność jest na poziomie nawet 90%. Jeżeli jest to czwarte stadium, to niestety wyleczalność spada do 10% – mówi doktor Marta Stachurska, specjalista gastroenterologii ze Specjalistycznego Centrum Gastroenterologii Gastromed w Białymstoku.
Prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita grubego wzrasta wraz z wiekiem. Istnieje także ryzyko obciążenia genetycznego - nowotwór ten występuje m.in. u osób, u których wśród członków rodziny rozpoznano wcześniej tę chorobę, a także osób z rodzinnym zespołem polipowatości i przewlekłą zapalną chorobą jelita grubego.
Tych objawów nie lekceważ
- Niepokojące objawy, które powinny skłonić każdego do wizyty u lekarza, a następnie pogłębionej diagnostyki, to przede wszystkim: krew w stolcu, bóle brzucha, zmiana rytmu wypróżnień (biegunki, zaparcia), utrata masy ciała o niejasnej etiologii, uczucie niepełnego wypróżnienia, zmęczenie, osłabienie, podwyższona temperatura. Duże znaczenie w zredukowaniu śmiertelności z powodu raka jelita grubego mają badania przesiewowe, z czego najważniejsza jest ocena obecności krwi utajonej w kale. Jej występowanie może świadczyć o stanach zapalnych, polipach, hemoroidach, uchyłkach jelita grubego. Wykonanie tego prostego badania może przyspieszyć wczesne rozpoznanie raka jelita grubego i szybkie rozpoczęcie leczenia - dodaje doktor Maciej Kralisz, specjalista gastroenterologii z Centrum Gastroenterologii Gastromed w Białymstoku.
Po pierwsze kolonoskopia
Najważniejszym badaniem w profilaktyce raka jelita grubego jest kolonoskopia.
- Jest to badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego za pomocą endoskopu. Giętki aparat wprowadzany jest przez odbyt, ostrożnie przesuwany do przodu wzdłuż całego jelita grubego lub nawet do jelita cienkiego. Wycofując go ocenia się wygląd i odchylenia od stanu prawidłowego. W razie potrzeby poprzez kanał biopsyjny w kolonoskopie wprowadza się odpowiednie narzędzia i bezboleśnie pobiera materiał do badań. Co więcej, można też od razu usunąć wykryte w czasie badania polipy, które są zmianami przednowotworowymi, a czasami są to wręcz nowotwory. Dlatego właśnie zabieg ten jest najbardziej wartościowym zabiegiem profilaktycznym stosowanym w medycynie - tłumaczy doktor Jacek Romatowski, specjalista gastroenterologii z Centrum Gastromed w Białymstoku.
CO2 - mniej bólu, więcej korzyści
Aby stworzyć odpowiednie warunki do oceny ścian jelita grubego w czasie kolonoskopii, wypełnia się je powietrzem. Takie rozdęte jelita są jednak głównym powodem dolegliwości bólowych po badaniu. Rozwiązaniem tego problemu jest stosowana w Centrum Gastroenterologii Gastromed w Białymstoku kolonoskopia z wykorzystaniem techniki napełniania jelit dwutlenkiem węgla. Zmniejsza się wówczas odczuwanie bólu i jednocześnie poprawia komfort pacjenta. Wiąże się to z tym, że dwutlenek węgla mniej rozdyma żołądek i jelita, niż zwykłe powietrze. Wchłania się także znacznie szybciej.
- Wielu pacjentów obawia się kolonoskopii, dlatego przed badaniem rozmawiamy z nimi wyjaśniając jaki jest jej przebieg. Rutynowo stosujemy znieczulenie miejscowe odbytu. W celu zwiększenia komfortu pacjenta można zastosować też dodatkowe znieczulenia, tj.: analgosedację (mieszanka podawanych dożylnie leków: przeciwbólowego i uspokajającego). Mamy także do dyspozycji dożylne znieczulenie ogólne w asyście anestezjologa - dodaje doktor Marta Stachurska.
MB
Na zdjęciu pacjentka Specjalistycznego Centrum Gastroenterologii Gastromed w Białymstoku w czasie gadania.
