Groźne oblicza boreliozy
- Środa, 09 czerwiec 2021 12:08
Borelioza, określana jako choroba z Lyme lub krętkowica kleszczowa, jest przewlekłą, wieloukładową chorobą wywoływaną przez spiralne bakterie z grupy Borrelia, przenoszone przez kleszcze.
Objawy boreliozy
Borelioza to choroba trudna w leczeniu i diagnozowaniu, gdyż jej objawy są zazwyczaj zróżnicowane, a niektóre z nich wręcz podobne do objawów innych chorób. Postawienie trafnej diagnozy wymaga zarówno diagnostyki laboratoryjnej jak i wzięcia pod uwagę objawów klinicznych oraz tych zgłaszanych przez pacjenta.
Oprócz ogólnych symptomów choroby (zmęczenie, osłabienie, problemy ze snem, zmiany cyklu wypróżnień, bóle gardła, zmiany masy ciała, wypadanie włosów, utrata libido lub sprawności seksualnej, choroba lokomocyjna, dreszcze, fale gorąca, obniżona lub podwyższona temperatura), chorzy często skarżą się też na objawy ze strony układu nerwowego, krwionośnego lub kostno-stawowego. Na powikłania po przebytej boreliozie, narażone są głównie osoby, które nie rozpoczęły leczenia we wczesnym okresie jej rozwoju i w związku z tym przeszła ona w fazę przewlekłą.
Boreliozowe zapalenie stawów
Boreliozowe zapalenie stawów objawia się najczęściej bólami stawów dużych (kolana, łokcie, stawy biodrowe, barki), choć choroba może zająć także te mniejsze (nadgarstki, palce, dłonie). W początkowej fazie mogą występować przejściowe bóle stawów, zwykle o słabym natężeniu, jako objaw towarzyszący rumieniowi wędrującemu. Ustępują one zwykle samoistnie i nie mają związku z późniejszym ujawnieniem się zapalenia stawów. Charakterystyczna jest także sztywność szyi. Ponadto pojawia się mrowienie lub drętwienie kończyn. Objawy stawowe najczęściej występują w okresie zakażenia rozsianego, które trwa od kilku dni do 10-12 msc. W tym czasie chorzy zgłaszają bóle kostno-stawowe i mięśniowe oraz okolicy ścięgien i przyczepów ścięgnistych, które mogą być wędrujące lub krótkotrwałe, z tendencją do nawrotów. Zajęcie stawów ujawnia się przeciętnie w ciągu pół roku po pierwszych objawach. Dolegliwości te często są asymetryczne, niezbyt nasilone, najczęściej dotyczą stawów kończyn. Po kilku tygodniach trwania mogą ustępować samoistnie lub rozwinąć się w pełnoobjawowe ostre zapalenie stawów.
Objawy sercowo-naczyniowe
Objawy sercowo-naczyniowe, jako powikłanie po boreliozie, są obserwowane stosunkowo rzadko i występują u 0,3-4% nieleczonych chorych w Europie i 4-10% nieleczonych chorych w Ameryce Północnej. Kliniczna postać boreliozy z zapaleniem mięśnia sercowego przebiega zwykle łagodnie, a większość pacjentów wraca całkowicie do zdrowia. Boreliozowe zapalenie mięśnia sercowego charakteryzuje się nieregularnym biciem serca, bólami w klatce piersiowej, dusznościami w spoczynku, jak też przy niewielkim wysiłku. Bardzo rzadko może przypominać ostry zespół wieńcowy, do którego zalicza się m.in. niestabilną dusznicę bolesną, ostry zawał mięśnia sercowego oraz nagły zgon sercowy. Ogólne rokowanie zapalenia mięśnia sercowego w boreliozie jest bardzo dobre, chociaż powrót do zdrowia może być opóźniony i mogą wystąpić późne powikłania.
Neuroborelioza
Neuroborelioza może wystąpić zarówno w krótkim, jak i długim czasie od zakażenia, cechując się bardzo urozmaiconą symptomatologią. Możliwa jest różna lokalizacja zmian chorobowych, które występują w różnych kombinacjach, rzadziej pojedynczo. Charakteryzuje się wysoką gorączką oraz objawami zakażenia górnych dróg oddechowych. Pojawia się też ból głowy nudności i wymioty. W końcowym etapie dołącza nadwrażliwość na dźwięk i światło, dezorientacja, senność i niewielkie wybroczyny na skórze. Może wystąpić też podrażnienie nerwu twarzowego, objawiające się opadaniem kącika ust oraz niemożnością zmarszczenia czoła i gwizdania. Przy zapaleniu nerwu wzrokowego pojawiają się zaburzenia widzenia, często opisywane jako widzenie zamazane. Ponadto może wystąpić kłujący ból na skórze, drętwienie, mrowienie, przykurcze palców, mięśni, obniżone zdolności intelektualne, trudności w mowie, koncentracji, zaniki pamięci oraz psychozy.
Duża rozpiętość czasowa od zakażenia do wystąpienia objawów, ale także częsty brak ustalenia zależności między ukłuciem kleszcza a dolegliwościami, nie tylko utrudnia rozpoznanie, ale niejednokrotnie sugeruje inne schorzenia neurologiczne.
Diagnostyka boreliozy
Podstawową rolę w diagnostyce boreliozy odgrywają badania krwi. W Medycznym Laboratorium Diagnostycznym Medrex, mieszczącym się przy ul. Krakowskiej 9 w Białymstoku, dzięki nowoczesnej technologii Array Reader, możliwe jest szybkie diagnozowanie pacjentów z podejrzeniem wystąpienia boreliozy, bez konieczności potwierdzania testem Western blot (jednokrotne pobieranie krwi, co daje oszczędność czasu oraz pieniędzy). Przy pomocy zestawów Microblot wykrywa się przeciwciała klasy IgG i IgM w ludzkiej surowicy, osoczu, płynie mózgowo-rdzeniowym i stawowym, przy jednokrotnym pobraniu materiału. Wynik badania daje 100% pewność wykluczenia lub potwierdzenia obecności przeciwciał. Pobieranie materiału biologicznego do badań odbywa się od poniedziałku do piątku w godz. 7.30-13.30, w sobotę od 7.30 do 11.30.
Paweł Kitlas, Agnieszka Zakrzeska, Medyczne Laboratorium Diagnostyczne Medrex w Białymstoku
