Zdrowy Białystok

Generator 68Ge/68Ga w pracowni BioSkaner

Generator germanowo-galowy to najnowszy nabytek białostockiej Pracowni BioSkaner. Da on szansę pacjentom na szybsze wykrycie zmian nowotworowych m. in. w przypadku raka gruczołu krokowego (RGK), guzów mózgu oraz ognisk nowotworów neuroendokrynnych. Takich urządzeń w Polsce jest zaledwie kilka, a na Podlasiu będzie to pierwszy generator.
Kupiony przez BioSkaner Generator 68Ge/68Ga Eckert&Ziegler jest zarejestrowanym produktem leczniczym, służącym do pozyskiwania izotopu galu-68. Izotop ten, po zsyntetyzowaniu z określoną cząsteczką chemiczną, ma zastosowanie w innowacyjnej diagnostyce obrazowej PET (Pozytonowa Tomografia Emisyjna). Do tej pory Spółka kupowała radioznaczniki na bazie fluoru-18 w Warszawie lub Kielcach. Było to jednak dość problematyczne i kosztowne. Obecnie radiofarmaceutyki na bazie galu-68 można będzie syntetyzować na miejscu w laboratorium radiochemicznym.
Zalety Generatora 68Ge/68Ga
- Generator 68Ge/68Ga umożliwia pozyskiwanie w pracowni izotopu galu-68, który z kolei jest łączony, na drodze szeregu reakcji chemicznych, z różnymi ligandami. Tak powstały radiofarmaceutyk przechodzi szereg testów z zakresu kontroli jakości, opisanych w Farmakopei Polskiej/Europejskiej, następnie podawany jest pacjentom w celach diagnostycznych – tłumaczy Anna Amelian, specjalista radiofarmacji z Pracowni BioSkaner.
Generator pozwoli na przeprowadzanie dwóch badań diagnostycznych, niezwykle ważnych z punktu widzenia onkologii. Pierwsze to znakowanie Galem-68 PSMA-11 (Prostate Specific Membrane Antigen). 68Ga-PSMA-11 to bardzo czuły i swoisty radioznacznik w diagnostyce raka gruczołu krokowego, w poszukiwaniu wznowy już na jej bardzo wczesnym etapie (kiedy jeszcze nie jest widoczna w innych, konwencjonalnych badaniach obrazowych), w ocenie stopnia zaawansowania RGK i przerzutów odległych oraz planowaniu dalszego postępowania terapeutycznego.
Rak prostaty jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u mężczyzn w Europie, a drugim (po raku płuca) na świecie. Co gorsze, w ostatnich latach, obserwuje się stały wzrost zachorowań na raka gruczołu krokowego, dlatego innowacyjna diagnostyka obrazowa tego nowotworu jest tak ważna.
Posiadanie generatora umożliwi także wykonywanie badań ze znakowanymi analogami somatostatyny (m. in. DOTA-TATE, DOTA-TOC). Ten rodzaj diagnostyki prowadzony jest głównie u pacjentów ze zdiagnozowanymi lub z podejrzeniem guzów neuroendokrynnych (70% z nich zlokalizowana jest w układzie pokarmowym).
Zastosowanie nowych radiofarmaceutyków, w połączeniu z badaniem PET/MR, umożliwi lepsze niż w innych metodach wykrywanie nowotworów. To z kolei pozwoli nie tylko stwierdzić obecność komórek nowotworowych, ale także zaplanować precyzyjnie leczenie.
Pracownia BioSkaner jest jednym z niewielu miejsc w Europie, które może pochwalić się posiadaniem nowoczesnej hybrydy PET/MR. W prostym tłumaczeniu jest to połączenie badania PET i rezonansu magnetycznego. Jednak dzięki zastosowaniu nowoczesnych radiofarmaceutyków staje się najczulszym z dostępnych obecnie badań wykrywających nowotwory.
Badania nad rakiem prostaty
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku pozyskał grant z Agencji Badań Medycznych, który wkrótce będzie realizowany przez Pracownię BioSkaner. W ramach projektu, u pacjentów spełniających kryteria włączenia, będą wykonywane badania PET/CT i PET/MR z użyciem znacznika PSMA.
- Badaniem klinicznym objętych zostanie 366 chorych z kilku polskich ośrodków - dodaje Daniel Górski, dyrektor zarządzający Laboratorium Obrazowania Molekularnego i Rozwoju Technologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. – Połowa chorych to pacjenci z rakiem gruczołu krokowego pośredniego i wysokiego ryzyka, przed wdrożeniem leczenia radykalnego. Druga połowa to chorzy z rozpoznaniem wznowy biochemicznej, po przebytym leczeniu radykalnym.
Otrzymane dane będą weryfikowane wynikami z badania histopatologicznego (u pacjentów poddanych prostatektomii radykalnej lub biopsji celowanej prostaty opartej na nawigacji obrazem PET/MR) i/lub poprzez 12-miesięczną obserwację chorych.
Radiofarmacja
Już niedługo Pracownia BioSkaner zyska ogromne możliwości diagnostyczne. Na działce obok Białostockiego Parku Naukowo-Technologicznego, gdzie zlokalizowana jest pracownia PET/MR, trwa budowa nowego ośrodka naukowego o nazwie Centrum Obrazowania Molekularnego. Jednym z głównych zadań realizowanych w nowej inwestycji będzie właśnie produkcja radioznaczników. Inwestycja realizowana jest przez Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Obecnie znaczniki te sprowadzane są do Białegostoku, co bywa czasami dość trudne, z powodu krótkiego czasu połowicznego rozpadu radiofarmaceutyków i wykorzystywania specjalistycznego transportu.
UMB nie ukrywa, że rozwój radiofarmacji to dla niej jeden z naukowych priorytetów. Pracować tam będą specjaliści z Wydziału Farmaceutycznego. Choć budynek Centrum nie jest jeszcze gotowy, to został tak zaprojektowany, by móc go jeszcze rozbudować o bunkier cyklotronowy (do produkcji jeszcze bardziej zaawansowanych radioznaczników).
Wszystko na miejscu
Pracownia BioSkaner to jeden z niewielu ośrodków diagnostyki obrazowej w regionie, o którym można powiedzieć – kompleksowy. Ośrodek wyróżnia możliwość wykonania unikalnego badania obrazowego hybrydą PET/MR (tylko dwa tego typu aparaty zlokalizowane są w Polsce). To jedno z najczulszych badań jakie oferuje współczesna medycyna. Jest ono połączeniem pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) oraz rezonansu magnetycznego. Znajduje ono zastosowanie głównie przy wykrywaniu zmian nowotworowych, ale też chorób kardiologicznych, neurologicznych i stanów zapalnych w całym ciele. Dzięki niemu, z dużą dokładnością, lekarze są w stanie określić lokalizację zmiany chorobowej, stopień zaawansowania choroby oraz monitorować skuteczność prowadzonego leczenia. Badanie to, z uwagi na swój innowacyjny charakter, nie znajduje się na razie w koszyku świadczeń refundowanych przez NFZ. W związku z tym dostępne jest jedynie na komercyjnych zasadach. Jego koszt uzależniony jest głównie od zastosowanego radioznacznika. Inwestycja w generator galowy pozwoli na rozszerzenie oferty radiofarmaceutyków oraz obniżenie ich kosztów, a tym samym przyczyni się do większej dostępności badań dla naszych pacjentów.
Warto też dodać, że BioSkaner - oprócz unikalnego sprzętu – ma też własny zespół tworzony przez naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, który posiada unikalną w skali kraju wiedzę i doświadczenie w realizacji takich badań. Oprócz tego w BioSkanerze można wykonać klasyczne badania diagnostyki obrazowej, jak np. rezonans magnetyczny lub USG.
Zespół Laboratorium Obrazowania Molekularnego i Rozwoju Technologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Fot. LOMiRT UMB