Zdrowy Białystok

Kontrola to podstawa

Czy dbają Państwo o swój samochód? Regularnie wykonują badania techniczne, zmieniają olej? A czy o swoje zdrowie dbają Państwo tak samo? Nie zapominajmy, że profilaktyka to najlepsza prewencja zdrowotna. Jest ona tańsza niż leczenie.
Dotykające nas choroby cywilizacyjne czy zawodowe odciskają piętno na naszym organizmie ? zazwyczaj w formie dolegliwości bólowych lub zmian, które możemy dostrzec gołym okiem i wyczuć dotykiem. Jednak czasem zdarza się, że objawy nie występują, a my zajęci codziennymi sprawami nie jesteśmy świadomi niebezpiecznych zmian wewnątrz naszego ciała. Badania wykonywane systematycznie pozwolą nam kontrolować stan zdrowia, zapobiegać i leczyć choroby. A co powinno się badać?
Po ukończeniu osiemnastego roku życia powinniśmy raz w roku:
- Mierzyć ciśnienie tętnicze krwi (badanie możemy wykonać w domu) ? pozwoli to wykryć nadciśnienie prowadzące do groźnych chorób układu krwionośnego, niewydolności nerek czy udaru mózgu.
- Wykonać morfologię krwi z rozmazem i OB ? morfologia służy do określenia liczby krwinek białych, czerwonych, wartości hematokrytu (stosunku objętości krwinek czerwonych do objętości pełnej krwi) i stężenia hemoglobiny. Mała ilość tego ostatniego może świadczyć o rozwijającej się anemii. Podwyższony poziom białych krwinek jest sygnałem, że organizm szykuje się do obrony przed zagrożeniami: infekcjami, stanami zapalnymi, chorobami alergicznymi, pasożytniczymi, a także niektórymi nowotworami. Zbyt mała ilość płytek krwi może oznaczać choroby szpiku kostnego lub niewydolność nerek, natomiast ich nadmiar zwiększa ryzyko zatorów, ale może też wskazywać na przewlekle stany zapalne, reumatyzm i marskość wątroby. Wysokie OB występuje fizjologicznie u kobiet przed i podczas menstruacji, w ciąży, w silnym stresie, w czasie zażywania środków antykoncepcyjnych. Pojawia się także w czasie chorób: zapalenia wyrostka robaczkowego, chorób reumatycznych, wątroby, niedoczynności i nadczynności tarczycy.
- Wykonać badanie ogólne moczu, które sprawdza m.in. zawartość glukozy, bilirubiny, ciał ketonowych, białka i pH. Odchylenia od normy świadczą o dysfunkcji nerek i wątroby. Można dzięki niemu wykryć cukrzycę, zaburzenia metaboliczne oraz ropne zapalenie układu moczowego.
- Odwiedzić dentystę - przynajmniej raz na pół roku (częstsze wizyty zalecane są u osób z próchnicą oraz kobiet w ciąży).
Poza tym w zależności od wieku wykonuje się:
- Badanie poziomu glukozy w surowicy krwi ? wystarczy je przeprowadzać raz na trzy lata, natomiast w przypadku zdiagnozowanego nadciśnienia lub miażdżycy ? konieczna jest coroczna kontrola. Przekroczenie normy może być objawem początków cukrzycy.
- Densytometria kości (badanie oceniające ilość minerałów w kościach) - zalecane jest przede wszystkim kobietom i mężczyznom w wieku powyżej 50 lat oraz osobom z przebytymi złamaniami kostnymi z powodu nadmiernej kruchości kości. Ocena gęstości kości znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia osteoporozy.
- RTG klatki piersiowej (dotyczy szczególnie osób palących) ? służy do rozpoznania zapalenia płuc, guza w płucach, gruźlicy lub zwapnień aorty.
- Badanie poziomu cholesterolu - powinni je wykonywać corocznie mężczyźni w wieku powyżej 30 lat i kobiety po 45 roku życia. Badanie wykrywa skłonność do miażdżycy i chorób naczyń krwionośnych.
Dodatkowo osoby w starszym wieku powinny częściej mieć wykonywane: elektrokardiogram (EKG), test na krew utajoną w stolcu, USG jamy brzusznej i badanie stężenia hormonów tarczycy.
Badania zalecane kobietom:
- Samobadanie piersi, które każda kobieta po 20 roku życia powinna wykonać raz w miesiącu, w tym samym dniu cyklu (najlepiej kilka dni po menstruacji). Wskazówki, w jaki sposób takie samobadanie wykonać, można uzyskać u lekarza ginekologa. W ten sposób mamy szansę wykryć guzki, często złośliwe, na etapie, w którym są one całkowicie wyleczalne.
- Coroczne ogólne badanie ginekologiczne ? dotyczy kobiet w wieku rozrodczym. Badanie pozwala wykryć tzw. cichych zabójców: raka piersi i raka szyjki macicy. Poza tym każda kobieta, która rozpoczęła współżycie, musi mieć wykonywaną raz w roku cytologię.
- Mammografię ? jest to radiologiczna metoda badania piersi. Zalecane jest wykonywanie mammografii raz na dwa lata po ukończeniu 49 roku życia.
Natomiast mężczyźni po ukończeniu 50 roku życia powinni wykonywać badanie prostaty oraz antygenu PSA. Jest to rutynowe badanie przeprowadzane przez urologa. W przypadku problemów z oddawaniem moczu, badanie powinno być wykonane bez względu na wiek. Marker PSA pozwala na wykrycie bezobjawowego raka prostaty.
Na dzień dzisiejszy najczęstszymi zagrożeniami dla zdrowia są choroby układu krążenia i choroby nowotworowe, a liczba zachorowań na nie rośnie wraz z wiekiem. Badania okresowe zlecane przez pracodawców mają na celu systematyczną kontrolę stanu zdrowia pracownika i jego zdolność do kontynuowania pracy na danym stanowisku. Niestety, wykonywane są raz na kilka lat i pozwalają na wykrycie bądź zdiagnozowanie części problemów zdrowotnych. Gdyby częstotliwość i zakres robionych przez nas badań były większe, zdiagnozowalibyśmy więcej chorób nie dających jeszcze żadnych symptomów.
Agnieszka Pietrzykowska, współautorzy Mateusz Maciejczyk i Małgorzata Knaś, Samodzielna Pracownia Kosmetologii UMB