Zdrowy Białystok

Gdy czoło płonie

Większości chorób u dzieci towarzyszy gorączka. Temperatura ciała chorego dziecka zmienia się z godziny na godzinę. Kiedy pozwolić organizmowi samemu uporać się z gorączką, a kiedy interweniować.
Każdy rodzic potrafi rozpoznać gorączkę u swego dziecka, nawet bez użycia termometru. Gdy dziecko gorączkuje staje się marudne, senne, czasem płacze oraz ma ?szkliste? oczy. Starsze dziecko potrafi samo ocenić swój stan i skarży się na zimno lub dreszcze. W takiej sytuacji wystarczy dotknąć czoła dziecka ustami lub ręką i z dokładnością do kilku kresek określić jego temperaturę. Tak, tak pamiętam, gdy moje dziecko dostawało ataku histerii na widok termometru. Doszłam do perfekcji w odczytywaniu temperatury ciała ?na rękę?.
Temperatura ciała powyżej 38 st.C jest odpowiedzią organizmu na proces zapalny. U dzieci jest on najczęściej wywołany przez zakażenia wirusowe, bakteryjne i znacznie rzadziej grzybicze. Dla wielu rodziców wydaje się, że z gorączkującym dzieckiem zaczyna dziać się coś złego i czym prędzej starają się zbić temperaturę podając lek przeciwgorączkowy. Tymczasem to właśnie gorączka rozprawia się z wirusami i jest jednoznaczną oznaką, że organizm stara się sam zwalczyć infekcję. Dlatego też, gdy temperatura ciała dziecka nie przekracza 38 st.C nie powinno się jej obniżać.
Natomiast wyższa temperatura osłabia organizm i powinno się ją zbijać. Natychmiastowe podanie leku przeciwgorączkowego jest wskazane, gdy temperatura przekracza 39 st.C, niezależnie od tego, jak wówczas czuje się dziecko. Tak wysoka gorączka osłabia reakcje obronne oraz może prowadzić do drgawek. Oczywiście jej przebieg zależy od choroby, której towarzyszy. W wielu przypadkach temperatura utrzymuje się aż do całkowitego wyzdrowienia dziecka. Najczęściej jednak bywa tak, iż rano gorączka spada, a wieczorem pojawia się ponownie.
Przyczyny gorączki bywają różne i to przede wszystkim od nich, zależy dalsze postępowanie z chorym dzieckiem. Mogą to być infekcje wirusowe ? występujące w większości przypadków, lub infekcje bakteryjne. Zwykle oprócz gorączki chorobie towarzyszą też inne objawy (ból głowy, katar, kaszel).
Gorączkę należy leczyć wówczas, gdy dziecko zaczyna czuć się źle i gdy nie może być zbadane przez lekarza. Trzeba starać się, by gorączkujący malec pił więcej płynów niż zwykle, gdyż podwyższona powoduje zwiększone pocenie się. Można podawać wodę, wodę z cytryną lub sokiem malinowym, niesłodzoną herbatę. Jeśli dziecko odmawia jedzenia, nie karmmy go na siłę, gdy gorączka spadnie i poczuje się lepiej wówczas możemy zaproponować lekkostrawny posiłek.
Możemy skorzystać z domowych sposobów zbicia temperatury stosując chłodne okłady na czoło lub kąpiel początkowo w ciepłej wodzie, a następnie w coraz chłodniejszej. Metody te jednak mogą być stosowane, gdy gorączka nie jest zbyt wysoka ? do 38 st.C. Powyżej tej temperatury powinny być stosowane jako środek wspomagający zbijanie temperatury. Poza tym chłodnej kąpieli nie należy fundować dziecku zbyt osłabionemu. Gorączkujący maluch powinien leżeć i wypoczywać, temperatura w pokoju nie powinna być zbyt wysoka, a pokój należy regularnie wietrzyć. Gdy dziecko się poci trzeba mu zmieniać piżamkę i w razie potrzeby również pościel.
Częstym błędem jest przegrzewanie gorączkującego dziecka ? maluch chory, ubrany i przykryty po szyję leży w pomieszczeniu, w którym jest powyżej 25 st.C. Dziecku wystarczy lekka piżamka, kołdra, a temperatura nie powinna być wyższa niż 20 st. C.
Należy pamiętać, że gorączkujące noworodki i małe niemowlęta, bez względu na przyczynę gorączki wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. W wypadku starszych niemowląt i małych dzieci konsultacja lekarska jest niezbędna jeżeli gorączce towarzyszą inne niepokojące objawy jak całkowita odmowa jedzenia i picia, duszność, kaszel, wymioty, intensywna biegunka, apatia lub znaczne pobudzenie.
Marzena Bęcłowicz
Agnieszka Tołwińska, lekarz rodzinny, NZOZ Edmed w Białymstoku
Najpowszechniej używane leki przeciwgorączkowe to: paracetamol oraz ibuprofen. Są one dostępne bez recepty i oferowane w aptekach pod różnymi nazwami oraz postaciami (czopki, syropy, tabletki). Przy wysokiej gorączce najszybciej działają czopki. Ibuprofen podawany w zalecanej dawce 5mg/kg jest skuteczny oraz bezpieczny, można go stosować u dzieci powyżej czwartego miesiąca życia. Poza tym ma także działanie przeciwzapalne. Można go podawać dziecku co osiem godzin. Paracetamol to lek bardziej tradycyjny, podaje się go w dawce 10mg/kg (co sześć godzin). Jest lekiem odpowiednim do stosowania u noworodków. Jednak ibuprofen wydaje się być skuteczniejszy, gdyż zapewnia dłuższe utrzymywanie się okresu bez gorączki niż paracetamol. Naprzemienne stosowanie ibuprofenu oraz paracetamolu (co cztery godziny) jest skuteczniejsze niż terapia pojedynczym lekiem w przypadku bardzo uporczywej gorączki.
Ibuprofenu nie należy stosować u gorączkujących dzieci chorych na ospę wietrzną, ze względu na zwiększone ryzyko nadkażeń paciorkowcami gr A i gronkowcami. Podajemy dziecku wtedy paracetamol. Z kolei paracetamolu nie należy dawać gorączkującym dzieciom z rozpoznaną lub podejrzewaną astmą oraz dzieciom z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku astmy, gdyż może on powodować zaostrzenie procesu zapalnego w drogach oddechowych.