Pieprzyk pod lupą
- Środa, 30 maj 2012 12:37
Zmiany barwnikowe na skórze ma prawie każdy. Jednak nie wszyscy zdają sobie sprawę z zagrożenia jakie stanowią. Podpowiadamy na co zwracać szczególną uwagę będąc ?posiadaczem pieprzyków?.
Promieniowanie słoneczne jest niezbędne do życia, prawidłowego funkcjonowania organizmu, syntezy witaminy D oraz dobrego samopoczucia. Jednak nadmierna ekspozycja na ultrafiolet może prowadzić do szeregu schorzeń dermatologicznych, fotostarzenia skóry, bądź pogłębiania się już istniejących problemów. Szczególne zagrożenie stanowią zmiany barwnikowe zwane potocznie pieprzykami, które pod wpływem ekspozycji na słońce mogą przeobrazić się w niebezpieczne struktury. Mogą też powstać nowe zmiany. Oczywiście nie każdy pieprzyk jest groźny. Pomocna w ocenie znamion jest dermatoskopia (dermoskopia). Jest to zupełnie bezpieczna i nieinwazyjna metoda wczesnej profilaktyki czerniaka. Jej zadaniem jest odróżnienie zmian barwnikowych od niebarwnikowych, natomiast w przypadku zmian barwnikowych ich monitorowanie i ewentualne wczesne wykrycie transformacji nowotworowej. Urządzenie do oceny znamion nazywa się dermatoskopem i jest atrybutem każdego dermatologa. Dermatoskop umożliwia badanie mikroskopowe skóry, posiada kilku- lub kilkunastokrotne powiększenie i specjalne oświetlenie, które pozwala uzyskać ?trójwymiarowy obraz? skóry.
Badanie może być powtarzane wielokrotnie, wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych. Służy głównie do oceny zmian barwnikowych, melanocytowych (znamiona barwnikowe, czerniak) oraz niemelanocytowych (naczyniowych, keratynocytowych).
Niepokojącymi objawami, które powinny skłonić nas do wizyty u dermatologa są przede wszystkim: nagłe powiększenie się znamienia; zmiana wyglądu znamienia, dotycząca jego struktury lub zabarwienia; świąd w obrębie znamienia; pojawienie się obwódki zapalnej, czyli zaczerwienienia wokół znamienia; krwawienie.
Ważny jest też tryb życia pacjenta oraz wywiad rodzinny. Na pytania o te sfery życia należy być przygotowanym podczas wizyty. Chodzi o ewentualne przebyte lub aktualne choroby nowotworowe skóry u spokrewnionych członków rodziny. Istotna jest tzw. dawka kumulacyjna ultrafioletu, na którą pacjent był narażony w ciągu życia. Czynnikiem ryzyka w kontekście znamion atypowych czy też czerniaka są krótkie intensywne wakacje na plaży, oparzenie słoneczne w dzieciństwie, korzystanie z solarium czy fototerapia prowadzona w leczeniu innych dermatoz.
Nie należy obawiać się wizyty dermatologicznej, podczas której lekarz ogląda zmiany ? badanie jest bezbolesne i nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać. Badanie nie zajmuje dużo czasu. Postępowanie po takim badaniu polega na ustaleniu odpowiednich zaleceń ? zwykle jest to ochrona przeciwsłoneczna filtrami z wysokim faktorem oraz wizyta kontrolna po określonym upływie czasu ? najczęściej po 6-12 miesiącach. Niekiedy w przypadku stwierdzenia cech atypowych, niepokojących w obrębie badanego znamienia lekarz podejmuje decyzję o usunięciu znamienia. Nie pobiera się wycinków ze znamion barwnikowych, usuwa się je w całości, a następnie, jeśli są takie wskazania, poddaje badaniu histopatologicznemu ? czyli sprawdza się znamię pod mikroskopem. Znamiona wycina się w specjalistycznych placówkach dermatochirurgicznych lub onkologicznych. Są to zabiegi krótkie, w znieczuleniu miejscowym, z założeniem kilku drobnych szwów chirurgicznych.
Co roku w Polsce organizowana jest akcja badania znamion, celem umożliwienia każdej zainteresowanej osobie dostępu do bezpłatnej oceny niepokojących zmian. Akcja Melanoma Day odbywa się w maju pod patronatem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego oraz Krajowego Konsultanta w dziedzinie dermatologii. Dodatkowo na przełomie maja i czerwca 2012r. niektóre gabinety dermatologiczne będą przeprowadzały nieodpłatne badania. W Białymstoku do włączenia się w kampanię zostało zaproszonych kilka gabinetów dermatologicznych. Jako nowopowstała placówka gabinet STDERM w Białymstoku będzie również brał udział w akcji. Więcej informacji na stronie www.badajznamiona.pl.
Marta Wilkowska-Trojniel, dr n. med. STDERM, Białystok
