Słódź na zdrowie
- Środa, 30 maj 2012 12:07
Półki sklepowe obfitują w różnego rodzaju środki słodzące występujące w formie kryształków, proszków, syropów czy tabletek. Mają różne kolory, poziomy słodkości i oczywiście ceny. Ta mnogość sprawia, że często nie wiemy, który produkt będzie dla nas najlepszy.
O szkodliwości spożywania nadmiaru cukru wiedzą wszyscy, a mimo tego stanowi on i tak najbardziej popularny środek słodzący. Różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami cukru polegają na źródle pochodzenia oraz procesach technologicznych jakim jest poddawany.
Najbardziej popularny cukier - to cukier rafinowany poddawany procesom oczyszczania. Może być produkowany z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej. Stanowi substancję słodzącą, jest stosunkowo tani i łatwo dostępny Niestety spożywany w nadmiarze może przyczyniać się do wielu problemów zdrowotnych (nadwaga, cukrzyca, próchnica zębów). Cukier rafinowany dostarcza nam ?pustych kalorii?, których nadmiar odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej. Chcąc wybrać mniejsze zło lepiej sięgnąć po nierafinowany cukier brązowy. Będzie miał taką samą wartość energetyczną jak cukier biały, lecz będzie zawierał też niewielkie ilości składników odżywczych (żelaza, wapnia, fosforu, magnezu).
Ciekawy produkt stanowi melasa z trzciny cukrowej. Jest to gęsty, ciemnobrązowy syrop, powstający jako produkt uboczny przy oczyszczaniu cukru trzcinowego. Zawiera dość duże ilości składników mineralnych, a w szczególności żelazo. Jej zwolennicy nazywają melasę ?czarnym cudem? i przypisują wiele właściwości prozdrowotnych.
Cukier można zastąpić także miodem, który ma działanie antybiotyczne, dostarcza wielu cennych witamin, składników mineralnych i substancji biologicznie czynnych. Spożywanie miodu podnosi też odporność organizmu, wzmacnia wydolność serca oraz obniża ciśnienie krwi. Niestety miód ma jedną wadę - jest cięższy od cukru, dlatego należy uważać z jego ilością.
W sklepach często można spotkać także fruktozę. Jest takim samym źródłem energii co cukier biały czy brązowy, ale nie powoduje nagłych wzrostów i spadków poziomu glukozy, w związku z czym może być stosowana przez osoby cierpiące na cukrzycę.
Niestety wszystkie opisane substancje słodzące dostarczają nam sporych dawek węglowodanów, dlatego osoby dbające o linię powinny rozważyć zakup słodzika. Jest to produkt, który zapewnia słodki smak bez dodatkowych kilogramów. Stanowi swego rodzaju alternatywę dla osób wystrzegających się cukru np. diabetyków lub ludzi na diecie redukcyjnej. Do najbardziej popularnych słodzików zaliczamy: acesulfam K, aspartam, cyklaminian, sacharynę, sorbitol, mannitol, laktitol, taumatynę, sukralozę. Są to jednak produkty pochodzenia sztucznego.
Istnieją też słodziki naturalne, jest to stewia i ksylitol. Stewia jest rośliną wykorzystywaną w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i medycynie. W przemyśle spożywczym stewia znalazła zastosowanie przy produkcji słodkich produktów o obniżonej wartości kalorycznej np. wyroby cukiernicze, śniadaniowe, przetwory zbożowe, nektary owocowe i warzywne, lody, fermentowane przetwory mleczne. Stewia nie podnosi stężenia glukozy we krwi, dlatego bezpiecznie mogą stosować ją cukrzycy. Jest doskonałym zastępnikiem cukru. Nie stanowi pożywki dla bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy i nie powoduje ich namnażania. Te właściwości wykorzystuje się przy opracowaniu receptur past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej. Nie zawiera też aminokwasu fenyloalaniny, dlatego może być stosowana w dietoterapii fenyloketonurii.
Ksylitol zwany cukrem brzozowym występuje w jarzynach i owocach włóknistych, kolbach kukurydzy oraz w różnych drzewach liściastych, na przykład w brzozie. Jako produkt prozdrowotny wzmacnia układ immunologiczny, broni przed degeneracyjnymi, chronicznymi chorobami oraz posiada właściwości opóźniające procesy starzenia się. Przyczynia się do likwidacji płytki nazębnej, stąd jest częstym składnikiem past do zębów. Ponadto ma działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Ksylitol jest o 40% mniej kaloryczny i ma o 75% mniej węglowodanów od tradycyjnego białego cukru. Jest produktem absorbowanym i przetwarzanym powoli, co powoduje bardzo małe zmiany w wydzielaniu insuliny, stąd jego bezpieczeństwo w racjonalnym stosowaniu przez diabetyków. Ksylitol jest dostępny pod wieloma postaciami. W formie krystalicznej może być stosowany w potrawach gotowanych i pieczonych lub też jako słodzik do napojów. Jest dodatkiem w gumach do żucia, miętówkach i aerozolach do nosa.
Niestety prawda jest taka, że najlepszym rozwiązaniem jest ograniczanie spożywania substancji słodzących do minimum. Osoby, które rezygnują np. ze słodzenia herbaty po niedługim czasie odkrywają jej smak zupełnie na nowo.
Mgr Katarzyna Sobolewska, mgr Tomasz Remus, CZŻ ?EkoStyl? w Białymstoku
