Badania endoskopowe w LSSP Eskulap w Białymstoku
- Wtorek, 25 sierpień 2020 10:56
Nowotwory są najczęstszą przyczyną śmierci we współczesnym społeczeństwie. Rokrocznie na świecie z powodu chorób nowotworowych umiera ponad 8 milionów osób, w tym około 100 tysięcy Polaków.
Aż 18.000 obywateli naszego kraju dowiaduje się co roku, że zdiagnozowano u nich nowotwór złośliwy jelita. Rak jelita grubego jest drugim co do częstości występowania nowotworem złośliwym, na który zapadają kobiety (w statystykach dotyczących mężczyzn jest na trzecim miejscu - po nowotworach płuc i gruczołu krokowego). Zachorowalność i umieralność na raka jelita grubego z każdym rokiem wzrasta. Prawdopodobieństwo zachorowania rośnie po pięćdziesiątym roku życia; 9 na 10 osób, które zachorowały na ten nowotwór, ma 50 i więcej lat.
Znajomość najczęstszych objawów raka jelita grubego daje szansę na szybkie przeprowadzenie badań diagnostycznych i wykrycie guza na wczesnym etapie rozwoju choroby.
- Ze względu na wysoki stopień zaawansowania nowotworów w momencie ich rozpoznania, szansę na przeżycie pięciu lat od postawienia diagnozy ma 53% pacjentów w Polsce z rakiem jelita grubego (średnia dla krajów OECD to 62,1%). Niestety, u około 25% chorych w naszym kraju rozpoznanie stawia się późno, kiedy już pojawiły się przerzuty - mówi lek. med. Mariola Kucharewicz, onkolog kliniczny w Lekarskiej Specjalistycznej Spółdzielni Pracy Eskulap w Białymstoku.
Nowotwór jelita grubego są to zmiany nowotworowe występujące w obrębie okrężnicy, zgięcia esiczo-odbytniczego, odbytnicy i odbytu. Pierwsze objawy nowotworu są na ogół bardzo niespecyficzne i często bywają utożsamiane z powszechnymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego (podobne symptomy występują na przykład w stanach zapalnych w obrębie jelita grubego, zatruciach pokarmowych czy zakażeniach pasożytami jelitowymi). Zaburzenia oddawania stolca najczęściej przypisuje się stresowi i nieprawidłowej diecie. We wczesnym stadium choroby pacjenci mogą te problemy bagatelizować, opóźniając moment postawienia diagnozy i rozpoczęcia leczenia.
Jakich objawów nie można ignorować? O rozwoju raka jelita grubego mogą świadczyć: bóle brzucha (występują w 44% przypadków), zmiana rytmu wypróżnień (43%), krew w stolcu (40%), osłabienie ogólne (20%), niedokrwistość - bez innych objawów ze strony przewodu pokarmowego (11%) oraz utrata masy ciała i osłabienie (6%). Obecność ciemnoczerwonej krwi w stolcu (u około 76% chorych krwawienie ma charakter utajony) oraz wyczuwalny guz w jamie brzusznej to symptomy, które powinny skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza.
Jeśli nie ma dodatkowych czynników ryzyka, ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w ciągu całego życia wynosi około 5%. U osób z obciążonym wywiadem rodzinnym, ryzyko to jest dwukrotnie większe. Ze statystyk wynika, że około 30% osób po 50. roku życia ma w jelicie grubym zmiany przedrakowe czyli polipy, wśród których gruczolaki najczęściej ulegają transformacji do raka. Tylko regularne badania w ramach profilaktyki raka jelita grubego pozwalają wykryć te zmiany i skutecznie leczyć za pomocą endoskopii zabiegowej.
W celu postawienia diagnozy oraz rozpoznania choroby przeprowadza się badania przedmiotowe jamy brzusznej oraz per rectum, a także endoskopowe czyli kolonoskopię z pobraniem materiału do badania histopatologicznego. Diagnostyka za pomocą badania kolonoskopowego jest procedurą o największej czułości i swoistości w rozpoznaniu raka jelita grubego. Jest to jeden z najlepszych sposobów na zdiagnozowanie wszelkiego rodzaju zmian w obrębie jelita grubego.
- Kolonoskopia pozwala ocenić całe jelito grube, a także końcowy odcinek jelita cienkiego. Wprowadzenie giętkiego instrumentu umożliwia bezpośrednią ocenę błony śluzowej całego jelita grubego, a stwierdzane zmiany warunkują wybór sposobu leczenia, które często można wykonać małoinwazyjnie, endoskopowo. W czasie trwania badania możliwe jest pobranie wycinków do badania histopatologicznego, usunięcie polipów czy zatamowanie krwawienia, którego źródło znajduje się w obrębie badanego odcinka przewodu pokarmowego – podkreśla prof. dr hab. n. med. Bogusław Kędra, chirurg, specjalista w zakresie gastroenterologii i onkologii przewodu pokarmowego w LSSP Eskulap w Białymstoku (placówka dysponuje nowoczesnym aparatem endoskopowym).
Wśród badań biochemicznych istotne jest oznaczenia stężenia markerów nowotworowych - antygenu karcinoembrionalnego CEA, który po leczeniu operacyjnym jest wykorzystywany również do monitorowania dalszych etapów leczenia. W diagnostyce raka jelita grubego wykorzystuje się również nowoczesne metody obrazowania, szczególnie tomografię komputerową (KT).
Szacuje się, że zaledwie 5-10% nowotworów uwarunkowanych jest genetycznie. Rozwój chorób nowotworowych związany jest głównie z niewłaściwym stylem życia i warunkami środowiskowymi. Warto wiedzieć, że istnieje ścisły związek między dietą (m.in. niskie spożycie błonnika), otyłością, brakiem aktywności fizycznej i paleniem tytoniu a rozwojem raka jelita grubego. Ta wiedza może pomóc ocalić nam życie.
Eugeniusz Jarosik
Godziny przyjęć:
prof. dr hab. n. med. Bogusław Kędra – środy od godz. 15.00
lek. med. Mariola Kucharewicz – środy od godz. 16.00
LSSP Eskulap, ul. Nowy Świat 11C
