Zdrowy Białystok

Gastroenterologia w Eskulapie

Kiedy zauważymy u siebie niepokojące objawy gastryczne, nie powinniśmy zwlekać z wizytą u specjalisty. Zdarza się bowiem, że oznaki, które uznajemy za niegroźne, sygnalizują poważniejsze schorzenia, na przykład chorobę wrzodową czy nawet nowotworową.
W Lekarskiej Specjalistycznej Spółdzielni Pracy Eskulap w Białymstoku gastroskopię rozpoczęto wykonywać już w latach 80. Warto udać się tam po fachową poradę lekarską, gdyż poza specjalistami z zakresu gastroenterologii przyjmują tam również lekarze specjaliści z zakresu chorób wątroby, trzustki, chirurgii gastroenterologicznej, co pozwala na szybką, kompleksową diagnostykę trudnych, nietypowych przypadków.
Eugeniusz Jarosik: Gastroskopia to najbardziej popularne badanie w diagnostyce chorób przewodu pokarmowego. Czy jest bezpieczne?
Zdzisław Hrynkiewicz: Wykonywanie gastroskopii trwa około 15-30 minut. Jest to badanie bezbolesne, niemniej jednak może powodować u pacjenta uczucie dyskomfortu. Kwalifikacja do każdego badania endoskopowego musi przebiegać zgodnie ze standardami oraz być oparta na odpowiednich wskazaniach do takiego badania. W większości przypadków, które dotyczą osób młodych, do trzydziestego roku życia, najważniejsze jest uzyskanie właściwego wywiadu chorobowego. U 80-90% takich pacjentów występują liczne niespecyficzne objawy ze strony jamy brzusznej, towarzyszące tzw. schorzeniom czynnościowym, związanym ze sposobem odżywiania się, trybem życia czy stresem. Często odradzam wykonywanie tego badania na samym początku, gdyż właściwie zastosowana dieta, polegająca głównie na eliminacji niektórych składników z naszych codziennych posiłków, pozwala na istotną poprawę na długi okres. Zdarza się, że rodzic sugeruje wykonanie gastroskopii ze względu na dolegliwości zgłaszane przez dziecko, a podczas wizyty okazuje się, iż takie badanie wcale nie jest konieczne.
EJ: Lekarz powinien ocenić, czy ryzyko związane z gastroskopią nie przewyższa korzyści, które może przynieść to badanie.
ZH: Przede wszystkim nie wykonujemy takiego badania u pacjentów obciążonych poważnymi schorzeniami, głównie z zakresu układu krążenia czy układu oddechowego. W przypadku osób starszych i schorowanych, otrzymujących wiele leków, które wywołują interakcje pomiędzy sobą, wystarczy część z nich odstawić, niektóre zmienić i stan pacjenta ulega poprawie. Takim przykładem może być ponad osiemdziesięcioletnia pacjentka, przywieziona na badanie z dalekiej miejscowości z powodu utraty apetytu, znacznego chudnięcia i osłabienia. Okazało się, że po wypisaniu ze szpitala, przez kilka miesięcy stosowała regularnie lek moczopędny, który doprowadził do takiego poważnego stanu. Korekta leczenia spowodowała poprawę stanu zdrowia już po kilku dniach. Innym przykładem jest kojarzenie silnych leków stosowanych jednocześnie w kilku schorzeniach (na przykład w cukrzycy czy chorobach układu krążenia) oraz łącznie ich z antybiotykami w leczeniu Helicobacter pylori. W skrajnych przypadkach pacjent przyjmował pięć leków, z których każdy może poważnie uszkadzać wątrobę i wywoływać wiele niepożądanych działań ze strony przewodu pokarmowego. Czasami zamiast wypisać kolejny lek, wystarczy odstawić część już przyjmowanych i stan pacjenta ulega radykalnej poprawie. W USA badano zasadność stosowania poszczególnych leków oraz ich działania niepożądane. Okazało się, że ze względu na skutki uboczne stosowanych leków, lekarze w sposób niezamierzony wywołują aż 20% wszystkich schorzeń w danej populacji.
EJ: Gastroskopię wykonuje się oczywiście przy występowaniu objawów niepokojących, takich jak ból brzucha czy spadek wagi ciała, a także gdy pojawiają się inne niespecyficzne objawy u pacjentów w średnim i starszym wieku.
ZH: W takich przypadkach nie stosujemy żadnego wstępnego leczenia dietetycznego czy farmakologicznego, lecz staramy się wykonać badanie jak najszybciej, aby wykluczyć poważne schorzenia. U osób młodych badanie endoskopowe czasem wykonujemy bezzwłocznie, kiedy objawy sugerują występowanie poważnego schorzenia, na przykład choroby wrzodowej. Z reguły u osób młodych wykonujemy również gastroskopię po pewnym nieodległym czasie, gdy zalecenia dietetyczne czy leczenie farmakologiczne są nieskuteczne.
EJ: Z Eskulapem jest Pan związany od 30 lat. Ile takich badań wykonał Pan w tym okresie?
ZH: Ponad 18 tysięcy. Zawsze przy gastroskopii należy wykonać test na Helicobacter pylori, gdyż metoda bezpośredniego oznaczenia bakterii w materiale pobranym ze śluzówki żołądka jest najbardziej pewnym potwierdzeniem jej obecności i służy wówczas do zastosowania odpowiedniego leczenia. Trzeba podkreślić, że popularne testy na Helicobacter dostępne w aptekach nie mogą być pomocne w określeniu skuteczności leczenia tej bakterii. Rodzaj wykonywanego testu najlepiej skonsultować z lekarzem.
EJ: Dziękuję za rozmowę.